Денот кога двегодишната Белин Шваб е однесена на операција за трансплантација на црн дроб, нејзината кожа била портокалова, а таа била во бунило од висока температура.
“Изгледаше како очите повеќе да не и се процврстени во главата. Само неконтролирано ги вртеше очите“, вели нејзината мајка Келсеа Шваб и продолжува: “Постојано прашуваше да и дадеме банана, сок, да ја галиме, како да е се уште тука, но не до крај“.
Навидум од никаде, црниот дроб на Бејлан толку многу бил оштетен што повеќе не можел да го чисти амонијакот од крвта.
Нејзиниот случај е дел од широката истрага на Центарот за контрола и превенција на болести на САД за неодамнешната појава на ненадеен и тежок хепатитис – отекување на црниот дроб – кој се појави кај 109 деца воо 25 американски сојузни држави и територии. Во светот се откриени околу 340 деца со слични симптоми, информираше европскиот центар за контрола и превенција на болести.
Во САД пет деца се починати, а 15 морале на трансплантација на црн дроб.
Во светот, вклучувајќи ги и САД, евидентирани се 11 смртни случаи, а во Велика Британија 11 деца добиле нов црн дроб.
Како и Белин, повеќето деца се многу мали – под пет години. Многумина од нив немале никакви видливи здравствени проблеми пред да почнат да покажуваат знаци на оштетување на црниот дроб – го изгубиле апетитот. Нивната кожа и очи добиле жолтеникава боја, што е симптом наречен жолтица. Некои имале темна урина и сива столица.
За една недела, Белин дошла од трчање низ семејна фарма во Јужна Дакота, играње со сестра и и гледање цртани филмов до болничкиот кревет во педијатриската интензивна нега во болницата во Минеаполис, каде што лекарите и ја проверувале крвта четири или пет пати на ден за да видат дали нејзиниот црн дроб се опоравува. Но, немало знаци на опоравување.
“Полека ја гледавме како пропаѓа, нејзините мускули, се тресеше и беше да стане, не можеше да ја исправи главата. Гледавме како тоа се случува и размислував ‘ова не е моето дете’“, вели Шваб. “Се плашев дека нема да ја добијам назад“.
“МНОГУ НЕОБИЧНО“
Црниот дроб во организмот извршува важна улога. Ги контролира факторите за згрутчување на крвта, допринесува за имуниот систем, го филтрира амонијакот што го создаваат бактериите во цревата за време на дигестија на протеините. Кога црниот дроб работи како што треба, амонијакот се претвора во уреа и излегува од телото како урина.
Нормалните нивоа на амонијак во крвта се помеѓу 25 и 40, вели д-р Сринат Чинакотла, директор на хируршката за програма за трансплантација на црн дроб во детската болница M Health Fairview.
“За сите вредности над 100, се појавуваат симптоми. Мозокот почнува да отекува, пациентите стануваат коматозни. Доколку не се изврши трансплантацијата, тие можат да завршат со оштетување на мозокот “- или дури и да умрат“, вели д-р Чинакотла.
Нивото на амонијак во крвта на Белин достигнало 109.
“Тогаш станав нервозен. На толку високи вредности бубрезите се гасат, пациентот паѓа во кома. Тогаш знаете дека сте во проблеми’, објаснува докторот.
Пациентите кои чекаат на трансплантација на црн дроб може да станат толку слаби, да не можат да ја преживеат шроцедурата. Д-р Чинакотла не сакал Белин да дојде до таа точка.
Д-р Чинакотла е светски познат хирург и еден од неколкуте специјалисти кои ивршуваат педијатриски трансплантации на црн дроб во САД. Тој ја ставил Белин на листа на чекање.
Децата автоматски добиваат статус 1А, највисок приоритет, резервиран за оние кои имаат денови или часови живот.
Во просечна година, тој извршува десет вакви операции кај деца. Повеќето од нив имаат потреба за нов црн дроб бидејќи се родени со автоимуни болести или наследни болести. Можеби едно од нив би имало потреба за нов орган, поради затајување на црниот дроб.
“Оваа година, веќе видовме две деца со затајување на црниот дроб и извршивме трансплантации на две деца со затајување. Тоа е многу необично“, вели лекарот.
МЕДИЦИНСКА МИСТЕРИЈА
Истражувачите на болеста не се сигурни што ги предизвикува овие случаи на хепатитис.
Д-р Џеј Батлер, заменик директор на ЦДЦ за заразни болести, минатата недела изјави дека агенцијата спроведува опширно истражување за можните врски и случаи на изложеност на вируси.
Дури и пред избивањето на инфекцијата, случаите на ненадејно затајување на црниот дроб ги збунуваа лекарите.
“Се грижев за десетина деца каде што анализиравме најдобро што можевме, но никогаш не успеавме да ја најдеме причината за наглото затајување“, вели д-р Бет Тилен, специјалист за заразни болести на Универзитетот во Минесота, која ја лекувала Белин. “Некои од нив закрепнаа, на други им требаше трансплантација, значи тоа се случува со некоја одредена зачестеност“.
“Мислам дека ми го привлече вниманието тоа што ова почна да се случува почесто и се чини дека постои поврзаност со аденовирус – не кај секое дете, но поголем е процентот на случаи поврзани со аденовирус“, вели д-р Тилен.
Повеќе од половина од децата вклучени во истрагата за ЦДЦ – вклучително и Белин – биле позитивни на аденовирус 41, тип на вирус кој обично предизвикува болки во желудникот и симптоми слични на настинка. Никогаш досега не бил поврзан со откажување на црниот дроб кај инаку здрави деца.
Лекарите не се сигурни како овој вирус може да се поврзе со случаите. Не е јасно дали може да биде директно штетен за црниот дроб или може да предизвика необичен имунолошки одговор поради кој телото го напаѓа сопственото ткиво. Друга можност е аденовирусот да има “соработник“, друг фактор кој може да биде генетски, од околината или дури и заразен, што во тандем со аденовирусот доведува до такви екстремни последици.
Бидејќи овие случаи се случуваат за време на пандемија, истражувачите бараат и поврзаност со вирусот што предизвикува КОВИД-19. Некои деца вклучени во истрагата, вклучително и Белин, имаат историја на КОВИД-19, но други немаат. Истражувачите велат дека е премногу рано да се знае дали ова е можен фактор.
Белин бил позитивна на аденовирус во крвта, но не и во ткивото на црниот дроб. Ова е шема која лекарите ја забележале и кај други деца. Во случајот на Белин, лекарите велат дека е можно црниот дроб да бил толку оштетен за време на тестирањето што едноставно не успеале да го пронајдат вирусот. Тие испратиле ткиво во ЦДЦ за подетално тестирање.
Аденовирусната инфекција создаде мистерија за нејзините лекари. Инаку, аденовирусната инфекција е релативно блага, а поврзаноста со откажувањето на црниот дроб е се уште нејасна.
Лекарите велат дека Белин се опоравува неверојатно брзо. Семејството се уште живее ден за ден.
НАЈНОВО
Дали коронавирусот е поврзан со мистериозните случаи на тежок хепатитис кај децата?
Необјаснивите случаи на тежок хепатитис кои се пријавени кај речиси 400 деца во светот, може да бидат последица на низа проемни во организмот поттикнати од непрепознаена инфекција со коронавирусот SARS-CoV2, велат научниците.
Кај децата заболени од КОВИД-19 воочен е значајно поголем ризик од дисфункција на црниот дроб по одредено време, покажуваат резултатите од студија објавени на интернет страницата medRxiv која се уште не поминала стручна рецензија.
Забележано е дека родителите на поголемиот број деца со акутен хепатитис, ретка болест во таа возрасна група, не пријавиле претходно прележана инфекција со SARS-CoV-2.
Утврдено е дека повеќето заболени биле заразени со аденовирусот 41Ф, а во медицината не е познато дека тој вирус го напаѓа црниот дроб.
Можно е заболените деца, а повеќето не се вакцинирани поради возраста, да имале благи или асимптоматски инфекции на КОВИД-19 кои поминале незабележано, претпоставуваат научниците кои своите забелешки ги објавиле во списанието The Lancet Gastroenterology & Hepatology.
Ако нивната претпоставка е точна, остатоците од коронавирусот што се задржуваат во гастроинтестиналниот тракт на децата може да го поттикнат имуниот систем на претерана реакција на аденовирусот 41Ф, па големата количина на воспалителни протеини на крајот би можела да го оштети црниот дроб.
“Препорачуваме кај децата со акутен хепатитис да се испита присутноста на SARS-CoV-2 во столицата и да се обрне внимание на останатите сигнали кои упатуваат на оштетувања на црниот дроб бидејќи шилестиот протеин на коронавирус е ‘суперантиген’ што го прави имуниот систем премногу чувствителен“, велат научниците.
