Вештачката интелигенција, интернетот и паметните телефони го менуваат светот побрзо од кога било досега.
Технологијата станува составен дел од нашето секојдневие, па и од образованието. Но училиштата денес се соочуваат со важно прашање: како да ги подготвиме децата за иднина во која технологијата ќе биде неизбежна, а истовремено да ги научиме на концентрација, самодисциплина и основни знаења?
Еден од најголемите предизвици денес е токму управувањето со користењето на паметните телефони за време на наставата. Овие уреди овозможуваат учење, забава и комуникација, но многу лесно ја одвлекуваат вниманието на учениците, пишува Psychology Today.
Зошто забраните не се доволно ефикасни?
Многу училишта воведуваат строги забрани за користење на мобилни телефони за време на наставата, но податоците покажуваат дека тоа често не ги дава посакуваните резултати. Според едно истражување објавено во списанието JAMA Pediatrics, учениците и понатаму поминуваат од еден и пол до два часа дневно на телефоните, дури и кога нивната употреба е забранета. На годишно ниво, тоа е повеќе од еден изгубен месец учење.
Стручните лица Шенон Годфри и Џулија Густафсон објаснуваат дека користењето паметни телефони не е само прашање на непослушност, туку и неврокогнитивен предизвик. Децата не ги кршат правилата затоа што тоа го сакаат, туку затоа што им е тешко да се воздржат од дистракции. Истражувањата покажуваат дека нивниот мозок сѐ уште не е целосно развиен за вакви предизвици.
Затоа забраните, иако ја намалуваат изложеноста, не учат на умереност. Тоа е како да им ги скриете слатките, но никогаш да не ги научите како да застанат после едно парче.
Кога забраните го имаат спротивниот ефект
Паметните телефони и апликациите се специјално дизајнирани да го задржат вниманието на корисникот – користејќи психолошки механизми кои поттикнуваат повторено и импулсивно користење. Дури и на возрасните им е тешко да се справат со овие искушенија, а на адолесцентите – уште повеќе.
Поради тоа, кога телефоните се забранети или одземени преку ден, често се случува „повратна прекумерна употреба“ – кога децата ќе дојдат дома, надоместуваат за „пропуштеното“. Така, училиштето, наместо да биде решение, станува дел од проблемот.
Сè повеќе училишта затоа воведуваат попаметни решенија. Учениците ги задржуваат телефоните, но софтверски им се ограничува пристапот до апликации што го одвлекуваат вниманието. Така, тие учат да размислуваат за сопствените навики и ја развиваат дигиталната писменост.
Како треба да изгледа еден модерен училишен ден?
Училиштата треба да ја признаат реалноста – дека телефоните постојат – и да ги искористат како алатка за учење, наместо целосно да ги исклучат од училницата. Во ваков пристап, учениците може да ги имаат уредите со себе, но пристапот до социјалните мрежи и игри е ограничен за време на наставата.
Во исто време, учениците учат за дигитална хигиена и саморегулација: преку предавања за тоа како функционира вниманието, како да постават граници и како да го усогласат користењето технологија со сопствените вредности. Редовно размислуваат за тоа колку време поминуваат пред екрани и што добиваат (или губат) од тоа.
Целта на ваквиот пристап не е децата слепо да ги следат правилата, туку да развијат вештини што ќе им бидат потребни во животот – во свет во кој забраните не постојат, но последиците – и те како.
Тинејџерите не се рамнодушни – но им треба поддршка
Еден од најчестите митови е дека тинејџерите не се грижат колку време поминуваат на телефоните. Но истражувањата покажуваат спротивното. Според податоци од организацијата Common Sense Media, голем дел од тинејџерите се свесни дека претерано ги користат уредите – и сакаат да го променат тоа.
Она што им треба не е критика, туку помош и разбирање. Неопходно е да ги научиме како да се снајдат во дигиталниот свет, кој е дизајниран да им го одвлекува вниманието. Наместо да се обидуваме да ги контролираме, треба да ги научиме како самите да се заштитат.
Ваквиот пристап го префрла фокусот од забранување кон образование, и ги оснажува децата да носат попаметни и поздрави одлуки – и во училиште и надвор од него.
