Првите години од животот се период на интензивно учење, но луѓето обично не се сеќаваат на тоа, феномен познат како инфантилна амнезија. Меѓутоа, нова студија објавена во четвртокот во списанието Science покажува дека бебињата навистина создаваат сеќавања. Сепак, останува прашањето зошто овие сеќавања се тешко достапни подоцна во животот.
„Отсекогаш сум бил фасциниран од оваа мистериозна празнина што ја имаме во нашата лична историја“, вели Ник Турк-Браун, професор по психологија на Универзитетот Јеил и главен автор на студијата.
На околу една година децата учат исклучително добро. Усвојуваат јазик, одат, препознаваат предмети, општествени врски… „Но, ние не се сеќаваме на ниту едно од овие искуства“.
Сигмунд Фројд, таткото на психоанализата, верувал дека раните сеќавања се недостапни за свеста поради механизмот на потиснување. Според современите теории, причината е хипокампусот, дел од мозокот неопходен за епизодно помнење што не е целосно развиен во раното детство.
Научниците се потпираа на претходните бихејвиорални студии кои покажале дека бебињата, кои не можат да ги вербализираат своите сеќавања, имаат тенденција подолго да гледаат во предмети кои им се веќе познати и кои ги паметат.
Во меѓувреме, неодамнешните студии за активноста на мозокот кај стаорци покажале дека енграмите – клеточните обрасци што ги складираат сеќавањата – се формираат кај младите стаорци, но стануваат недостапни со текот на времето.
Цуцли и плишани животни
Досега беше невозможно да се набљудуваат бебињата кои баш и не сакаат да седат мирни, со помош на функционална магнетна резонанца (fMRI), која го следи протокот на крв за да се види активноста на мозокот.
За да се надмине оваа пречка, тимот на Ник Турк-Браун користел техники кои неговата лабораторија ги усовршила со текот на времето: цуцли, плишани животни, потпирање на бебињата со перници и психоделични шари во позадина за да го задржат вниманието на децата.
Вкупно 26 бебиња, половина под една година и половина постари од една година, учествувале во експериментот, кој вклучувал скенирање на мозокот. Прво, им биле покажани слики од лица или предмети. Подоцна им била покажана и претходно видената слика заедно со новата.
„Меревме колку време поминаа гледајќи во познати слики и тоа е нашиот репер за разбирање на нивното помнење“, вели тој.
Закопани сеќавања
Со испитување на мозочната активност како одговор на меморијата, научниците потврдиле дека хипокампусот бил активен во кодирањето на сеќавањата уште од многу рана возраст. Ова било случај за 11 од 13 деца постари од една година, но не и за деца помали од една година. Тие исто така откриле дека бебињата кои подобро се сеќаваат имаат поголема хипокампална активност.
„Она што можеме да го заклучиме од нашата студија е дека доенчињата имаат способност да кодираат епизодни сеќавања во хипокампусот од околу 12 месеци“, вели Турк-Браун.
„Генијалноста на нивниот експериментален пристап не може да се потцени“, напишаа истражувачите Адам Рамсаран и Пол Френкланд во коментарот што ја придружуваше публикацијата.
Но, сè уште е мистерија што се случило со тие први сеќавања. Можеби никогаш нема да бидат целосно консолидирани во долгорочно складирање или може да бидат присутни, но да станат недостапни.
Турк-Браун се приклонува кон втората хипотеза и спроведува нова студија за да утврди дали бебињата, малите деца и децата ги препознаваат претходно видените слики. Првичните резултати сугерираат дека сеќавањата можат да траат до три години пред да избледат. Турк-Браун е особено заинтригиран од можноста таквите фрагменти еден ден да се реактивираат подоцна во животот.
