Речиси секој родител барем еднаш се нашол во ситуација каде неговото дете одлучно му рекло „не“. Без разлика дали станува збор за одење во кревет, исклучување на телевизорот или облекување чевли, одбивањето може да биде фрустрирачко. Но, психолозите предупредуваат дека зад детското „не“, најчесто не стои непослушност, туку потреба за контрола, израз на независност или реакција на стрес и прекумерна стимулација.
Иако совети како што се игнорирање, давање уште една шанса или преправање дека си заминувате често се споделуваат меѓу родителите, експертите тврдат дека овие пристапи ретко го постигнуваат посакуваниот резултат. Потоа детето се чувствува неслушнато, па отпорот може дополнително да се засили. Наместо тоа, се препорачуваат помирни, подоследни методи кои поттикнуваат соработка без да ја нарушат личноста на детето.
Експертите споделуваат пет родителски проверени стратегии кои помагаат да се постават граници, а воедно го зајакнуваат чувството за самостојност кај децата.
- Понудете избор наместо наредби, нозадржете ја контролата
Децата сакаат да имаат чувство дека учествуваат во донесувањето одлуки. Но, премногу опции можат да ги збунат, а постојаното преговарање ќе ги научи како да одложуваат. Наместо тоа, подобро е да се понудат две конкретни опции. На пример, наместо да кажете „Облечи ги чевлите“, обидете се со „Дали ги сакаш црвените патики или сините сандали?“ Задачата останува иста, но детето има чувство на контрола бидејќи може да одлучи како да ја заврши.
Овој пристап го префрла вниманието од одбивање кон донесување одлуки и честопати резултира со побрзо прифаќање на она што се бара од детето.
- Претворете го „не“ во тивка последица
Предавањата и расправиите честопати не водат никаде, но тивките и логични последици можат да бидат многу ефикасни. Кога детето одбива да заврши некоја задача, како подготовка за излегување, доволно е кратко да се потврди неговиот избор и без дополнително објаснување да се реагира. На пример, откажување на состанок или намалување на времето поминато пред екран.
Не станува збор за казна, туку за учење на причинско-последичните односи. Преку ваквите реакции, децата разбираат дека одредени однесувања природно водат до помалку посакувани последици. Важно е да останете смирени и доследни, без викање и долги објаснувања.
Користете „кога“ наместо „ако“: Промена што менува сè
Навидум мала промена во зборовите може да има големо влијание. Наместо: „Ако ја направиш домашната задача, ќе одиме во парк“, обидете се да кажете: „Кога ќе ја направиш домашната задача, ќе одиме во парк“. Оваа формулација му кажува на детето дека верувате оти задачата ќе биде завршена и гради чувство на одговорност.
Овој начин на комуникација ги охрабрува децата да го прават она што се очекува од нив, без закани или награди. Детето се чувствува способно и почитувано, а не контролирано.
- Поставете граници за кои не се дебатира
Децата најдобро реагираат кога границите се јасни и конзистентни. Иако флексибилноста понекогаш е корисна, премногу попустливост може да го збуни детето и да поттикне дополнително тестирање на правилата.
Ако детето, на пример, одбие да си легне, светлата може да се изгаснат порано следната вечер. Ако не сака да ги мие забите, неговата омилена играчка може привремено да оди на „одмор“ до утрото. Клучно е родителот да остане доследен и да не влегува во расправии. Кога правилата се применуваат како факти, децата на крајот почнуваат да ги почитуваат.
- Именувајте го чувството, а потоа оддалечете се
Еден начин да се намали отпорот е да се препознае и именува емоцијата на детето: „Гледам дека ти е тешко да ги миеш забите вечерва“. После тоа, најдобро е да се оддалечите некое време.
Овој вид реченица му дава до знаење на детето дека неговата емоција е видлива, но дека родителот нема да учествува во дискусијата. Во многу случаи, по неколку минути детето едноставно се враќа на задачата. Иако може да изгледа неприродно родителот да не интервенира, овој пристап покажува почит кон просторот на детето и саморегулацијата.
