ПИШУВА: Проф. д-р Велибор Тасиќ
педијатар – нефролог, доктор по медицински науки
♦♦♦♦♦♦♦
Хематурија претставува појава на крв во урината. Станува збор за една доста ургентна ситуација, која внесува многу немир и страв кај родителите.
Кога е видлива со голо око велиме макроскопска или gross (англиски; видлива) хематурија што може секој да ја забележи, и микроскопска хематурија, тогаш кога не може да се забележи со голо око, но кога во урината под микроскоп ќе се најдат црвени крвни клетки.
Хематуријата може да биде релативно безопасна, но може да биде и многу сериозна. Од заболување коешто не прави никаков проблем, па се до заболување кое може да заврши со откажување на бубрезите, дијализа и да биде потребна трансплантација. Кога зборуваме за хематурии треба да имаме предвид дека постои и лажна хематурија, која е всушност пигментурија – некои пигменти црвени по боја можат да не залажат и да помислиме дека се работи за мокрење на крв. Типичен пример е цвеклото каде што урината може да се обои и вие да мислите дека се работи за хематурија. Но таму ќе ни помогне микроскопскиот преглед при што ќе видиме дека во седиментот на мокрачата не се наоѓаат црвени крвни клетки. Значи, кога имаме хематурија секогаш треба освен визуелно, понатаму постои и тест трака, треба истата да ја потврдиме и со микроскопски преглед на урина каде што ќе се најдат црвени крвни клетки.
Третманот зависи од причината. Ако ја знаеме причината тогаш лекувањето се состои во давање на антимикробни средства, коишто треба да ги убијат бактериите во мочниот систем. Се даваат антибиотици или уроантисептици, коишто имаат антимикробен ефект. Ако се работи за постоење на камчиња, камчињата треба да се решат, било преку спонтано измокрување, на тој начин што ние ќе ја форсираме диурезата т.е. мокрењето, а за оние најтешки случаи постои раздробување на камчињата и многу поретко денеска се користи – отворена хирургија
Има и некои други пигменти, на пример, миоглобин, којшто се ослободува од мускулните клетки. При распад на мускулна клетка, т.н. рабдомиолиза може да се ослободи пигмент миоглобин, којшто може да ја направи урината црвена и да не исплаши. Миоглобинуријата е исто така една сериозна ситуација каде што може да дојде и до откажување на бубрезите.
Што правиме кога имаме дете со хематурија?
Најосновно е да видиме од каде доаѓа крвавењето – дали се работи од самиот бубрег, гломерулонефрит (воспаление на бубрези) или се работи за крвавење од мочните патишта. Со преглед на мокрачата може да се види како изгледаат црвените крвни клетки. Доколку се работи за крвавење од бубрег, бидејќи треба да се помине преку таа базална мембрана – црвената крвна клетка се деформира и ние имаме деформиран еритроцит. А ако се работи за крвавење од патиштата – некој раскинат крвен сад, камче коешто раскинува, тогаш практично ние имаме нормални црвени крвни клетки, со нормална морфологија. Значи првата работа за да се ориентираме е дали крвавењето е од бубрег или од мочните патишта. Во зависност од причината, пристапот ќе биде сосема различен.
Колку е зачестена хематуријата?
Се смета дека секој 100 човек има микроскопско крвавење. Тоа значи крвавење кое може да се види само под микроскоп.
Кои се најчестите причинители за хематурија во детската возраст?
Најчесто се работи за уринарна инфекција. Ако мочната инфекција го зафати мочниот меур малку подлабоко под лигавицата и дојде до ерозија на крвните садови, тогаш ќе имаме крвавење видливо со голо око. Тоа е најчесто цистит и ние велиме хеморагичен цистит, крвав цистит. Таму постојат и други знаци за инфекција како што се печење, пржење, зачестено и болно мокрење и плус, крв во урината.
Кога е видлива со голо око велиме макроскопска или gross (видлива) хематурија што може секој да ја забележи, и микроскопска хематурија, тогаш кога не може да се забележи со голо око, но кога во урината под микроскоп ќе се најдат црвени крвни клетки
Следна причина за крвавење е уролитијаза или појава на камчиња во мочните патишта (во бубрегот, мочоводите, мочниот меур), бидејќи камчето кога оди низ мочните патишта ја дере лигавицата и доведува до крвавење. Понатаму, следна причина за хематурија во детската возраст е гломерулонефрит или воспаление на бубрезите, коешто води до видлива, а може и до микроскопска хематурија. Тоа се најчестите причини и кога имаме едно дете со крвавење треба најпрво да мислиме на нив и со наједноставни методи, прво е ултразвукот, ултразвучниот преглед е неинвазивен и благодарение на него може да го погледнеме мочниот меур, да ги видиме бубрезите, може да видиме постоење на камчиња, дали е задебелен мочниот меур ако се работи за инфекција, може да видиме коагулуми во мочниот меур итн. Тоа се најчестите причини кај децата за разлика од возрасните каде што треба да мислиме на туберкулоза, тумори, камчиња. Кај децата воглавно се работи за мочни инфекции.
Третман
Третманот зависи од причината. Ако ја знаеме причината тогаш лекувањето се состои во давање на антимикробни средства, коишто треба да ги убијат бактериите во мочниот систем. Се даваат антибиотици или уроантисептици, коишто имаат антимикробен ефект. Ако се работи за постоење на камчиња, камчињата треба да се решат, било преку спонтано измокрување, на тој начин што ние ќе ја форсираме диурезата т.е. мокрењето, давање на лекови против болка, спазмолитици за опуштање на глатката мускулатура на мочоводите за побрзо да дојде до пасаж на тие камчиња, а за оние најтешки случаи постои раздробување на камчињата и многу поретко денеска се користи – отворена хирургија за разбивање на камчиња. Кога се работи за гломерулонефрит, третманот е многу сериозен. Пред се, треба да се направи биопсија, земање на примерок од бубрежно ткаење со игла и негова анализа со светлосен микроскоп, понатаму со хистохемиски методи и со електронски микроскоп, поставување на прецизна дијагноза и потоа откако ќе се постави дијагнозата се користат јаки, моќни лекови т.н. имуносупресиви, цитостатици кои треба да доведат до смирување на воспалението на бубрези и повлекување како на крвавењето од бубрезите, така и на белковините (протеинуријата), која многу често ја придружува хематуријата и е еден маркер на сериозноста на болеста.
Повеќе од истиот автор, Проф. д-р Велибор Тасиќ:
♦ Ако еден од родителите имал ноќно мокрење, детето има 50 отсто шанси за истото
♦ Конгенитални аномалии на бубрезите кај децата
