Поголемиот број родители слушнале од децата дека очајно му е потребна играчка, облека или електронски уред. Во нивната очајничка желба, тие навистина имаат чувство дека посакуваниот предмет е неопходен за нивниот опстанок и среќа, но вие знаете дека тој предмет всушност не им е потребен. И затоа честопати сте растргнати помеѓу задоволување на вашето дете, се разбира ако сте во финансиска можност, и тоа да го научите дека не мора и не треба секогаш да го добива она што го сака.
“Во последните шест месеци, моето седумгодишно дете не престанува да зборува за неговата ‘потреба’ за Nintendo Switch, уред за играње што го имаат повеќето негови пријатели. Колку повеќе ги истражував причините зошто тоа му е ‘потребно’, толку повеќе сфаќав дека тој не ја разбира разликата помеѓу ‘потреба’ и ‘желба’. Му бил потребен затоа што го имаат сите негови пријатели, имало игри што не можел да ги игра на нашиот стар Иксбокс, а неговите браќа го узурпирале телевизорот, па не можел да игра.
Не му треба Nintendo Switch, но тој го сака. Како родител, сакам да го научам на финансиските приоритети што ќе го следат до крајот на животот, кога сам ќе треба да носи одлуки како да ги троши неговите парите“, го раскажува една мајка своето двоумење.
И таа не е единствениот родител кој понекогаш секојдневно размислува на сличен начин. Да, тешко е да се балансира, а вашата улога е да го подготвите детето за живот и да му ги всадите животните вредности што ги цените. Понекогаш е полесно само да попуштите и да му го дадете она што го сака. Вие гледате дека детето е среќно и се е во ред.
Но, како тоа расте, постои можност да не ги научи основните животни вештини, а тоа е самоконтрола и поставување животни приоритети. Еве од каде да почнете.
Зошто на децата им е тешко да ја препознаат разликата помеѓу “потреба“ и “желба“?
Развојот на мозокот на детето влијае на тоа зошто децата не се во состојба да ја разликуваат потребата од желбата. Малите деца и децата од предучилишна возраст ги имаат основните елементи на регулација на емоциите, учат како да се справат со силните чувства. Тие знаат дека сакаат нешто, но не знаат како да го одложат исполнувањето на нивната желба. Тие не ја разбираат важноста на чекањето, проблемите со прекумерното трошење и влијанието на околината.
Ним се може да им изгледа како потреба, едноставно затоа што нивниот мозок не е доволно формиран. Како што растат, детското сфаќање на парите, потребите и желбите, се повеќе зависи од нивната околина.
Бидејќи, децата учат првенствено од своите родители, а и тие можат да кажат дека им треба нов капут или парче мебел, што се легитимни желби, но не секогаш потреби. Децата само го копираат она што го слушаат.
Едноставни начини како да објасните што е потреба и желба
За да му помогнете на детето да разликува што навистина му е потребно од она што го сака, психолозите предлагаат да започнете со едноставни објаснувања. Кога наутро се подготвувате да излезете од дома, прашајте ги што треба да земат и што би се случило ако тој предмет го остават дома. Дали тоа би им наштетило? Дали би се загрозил нивниот опстанок? Ако не, тоа не е вистинска потреба. Во студен зимски ден капутот е потреба: без него не би биле заштитени од ниски температури. Меѓутоа, заборавањето на телефонот или играчката нема да ни наштети, па тоа би се класифицирало како желба.
Еве и една практична задача. Почнете со детето да правите колач. Одвојте ги задолжителните состојки без кои колачот не би бил за јадење и вкусен, од оние што се користат за украсување. Значи, важно е детето да разбере дека колачот може да се јаде без свеќички и украси, но за да се јаде, потребни се јајца, брашно, шеќер и други состојки кои му даваат вкус.
Како да одговорите на желбите?
Можеби сте му помогнале на детето да ја препознае разликата помеѓу потреба и желба, но не знаете како да ги објасните причините зошто нема да му го купите секој посакуван предмет. Под претпоставка дека не сакате да го исполните барањето на вашето дете, одговорете со сочувство, но со цврст аргумент.
Кога мало дете ќе види нов сет на Лего, родителот може да признае дека разбира зошто го сака тоа, но потоа со сочувство ќе каже дека новиот сет навистина не му треба.
И реагирајте долго пред детето да види нешто што многу го сака. Вклучете малку постаро дете, како што е ученик, во буџетирањето и планирањето. Научете го што му е потребно на семејството и кои работи имаат приоритет.
Откако ќе се задоволат потребите на семејството, преостанатиот износ на пари може да се пресмета и планира на што ќе ги потрошите заедно. Објаснете дека постои план за трошење на семејните пари и дека сите негови желби не се дел од планот. Ако сака своја играчка, ќе мора да се откаже од некоја друга желба бидејќи едноставно нема да има пари за две работи.
Иако јазикот на потребите и желбите нема да им биде јасен на децата, родителите треба да работат на подучување на концептот за да ги подготват за разбирање на финансиските приоритети и рационално трошење.
