Салмонелата е бактерија која се наоѓа во храната и водата, а има околу 2.500 различни видови салмонела.
Симптомите на болеста салмонела, односно салмонелоза или „болест на валкани раце“ вклучуваат дијареја, треска и слабост, а лекувањето трае неколку дена и вклучува мирување, додека во одредени случаи е потребна и хоспитализација. Важно е да се внимава на хигиената, но и на добрата термичка обработка за да се избегне салмонела.
Кога децата имаат салмонела, неопходно е да се посети лекар кога дијарејата трае подолго од еден ден, а повраќањето 12 часа, кога ќе се појави дехидрација или висока температура и крв во столицата
ПРИЧИНИ
Салмонелата е бактерија во форма на прачка која се наоѓа во дигестивниот систем на птиците, другите животни и луѓето, а луѓето се заразуваат кога јадат храна или пијат вода заразена со измет. Покрај директниот пат, може да се заразите на пример, и со допирање на сурово заразено месо и потоа допирање на друга храна без миење раце или допирање одредени животни.
Уште една причина за салмонела е и недоволната хигиена на рацете и просторот при подготовка на оброците. Важно е да ги миете рацете пред и по ракување со сурова храна, а не треба да се занемаруваат ниту површините на кои се приготвувала храната.
СИМПТОМИ
Симптомите може да се појават шест часа до шест дена по инфекцијата и може да траат четири до седум дена и вклучуваат:
- Дијареjа;
- Грчеви и болки во стомакот;
- Ненадејна температура;
- Гадење;
- Повраќање;
- Главоболка;
- Дехидрација;
- Крв во столицата.
Одредени луѓе може да чувствуваат и болки во зглобовите, кои се познати и како реактивен артритис. Во некои случаи, салмонелата може да ги нападне и урината, крвта, зглобовите, коските, како и нервниот систем.
Салмонелата обично предизвикува благи симптоми и не е опасна.
Сепак, може да предизвика дехидрација која може да биде фатална кај децата и доенчињата. Најранливи групи се децата, постарите лица, лицата со слаб имунитет и бремените жени кај кои се развиваат потешки форми и може да настанат одредени компликации. Салмонелата е почеста во лето бидејќи бактериите тогаш полесно се размножуваат, а најчесто се заразуваат младите до 20 години.
КАКО СЕ ДОБИВА?
Салмонелата може да се добие од која било храна со која не се постапува правилно и хигиенски или која не е соодветно обработена. Покрај тоа, салмонелата се добива и од животните.
Третманот на салмонела најчесто вклучува мирување, пиење многу течности, лекови кои помагаат да се запре дијарејата, а во одредени случаи потребни се антибиотици, доколку бактеријата влегла во крвотокот и ги зафатила органите. Исто така, се препорачува немасна и диетална храна
Јајца
Најпознатите намирници преку кои луѓето добиваат салмонела се јајцата кои не се доволно термички обработени, но и храната која содржи јајца кои останале сурови, како мајонез, сладолед или одредени колачи. Покрај јајцата, опасно може да биде и млекото доколку не е правилно пастеризирано.
Месо
Покрај јајцата, опасно може да биде и заразеното месо кое не е доволно термички обработено или пак чистење школки во загадена вода. Истото може да се случи и со овошјето и зеленчукот што се мијат во заразена вода.
Рептили и водоземци
Ако како домашни миленици имате влекачи и водоземци, треба да бидете внимателни. Повеќето од овие животни имаат салмонела во своите црева, а бактериите се наоѓаат и во нивните измет. Бактериите потоа може да се пренесат на нивната кожа и просторот каде што престојуваат. Важно е да ги миете рацете откако ќе допрете животни или по чистење на нивните живеалишта.
Патувања
Патувањето во сиромашните земји со лоши санитарни услови може да резултира со инфекција со салмонела, која предизвикува тифусна треска.
Како да се заштитите од салмонела?
За да се спречи појавата на салмонела, важно е да се внимава како се постапува со храната и често да ги миете рацете во топла вода со сапун пред и по допирање на сурово месо. Дополнително, рацете треба да се мијат пред подготовка на храна, по користење на тоалетот, по менување на пелени на децата и по допирање на животни.
Покрај рацете, треба да ја исчистите и даската за сечкање, површините како што се мијалникот и садовите.
Салмонелата може да се добие од која било храна со која не се постапува правилно и хигиенски или која не е соодветно обработена
Храната треба да се чува во фрижидер, особено во летните месеци. Кога готвите, важно е да внимавате храната секогаш да биде добро термички обработена. Во случај на чуден мирис или изглед на месото или јајцата, потребно е да ги фрлите за да се спречи зараза. Скршените јајца во пакувањето мора веднаш да се фрлат.
Кога е неопходно да се посети лекар?
Кога симптомите траат подолго од два дена и само се влошуваат, треба да посетите лекар. Исто така, кога телесната температура ќе се искачи на 39 °C, кога се појавува дехидрација, односно потемна урина, сува уста, вртоглавица и намалено мокрење.
Кога децата имаат салмонела, неопходно е да се посети лекар кога дијарејата трае подолго од еден ден, а повраќањето 12 часа, кога ќе се појави дехидрација или висока температура и крв во столицата.
Како се лекува?
Салмонела се дијагностицира со едноставно земање анамнеза. Лекарот ќе праша за исхраната на пациентот, но и дали патувал и дали бил во контакт со влекачи и водоземци. Со вадење крв и земање примерок од столицата може да се открие точната причина за инфекцијата.
Третманот на салмонела најчесто вклучува мирување, пиење многу течности, лекови кои помагаат да се запре дијарејата, а во одредени случаи потребни се антибиотици, доколку бактеријата влегла во крвотокот и ги зафатила органите. Исто така, се препорачува немасна и диетална храна.
Салмонела односно салмонелоза е болест предизвикана од бактеријата салмонела која се наоѓа во заразена храна и вода. Симптомите на салмонела во повеќето случаи се дијареја, грчеви во стомакот, температура, гадење и дехидрација. Салмонелата не е опасна и лекувањето трае до една недела. За да спречите појава на салмонела, треба да внимавате на хигиената на рацете, како и добро термички да ги обработите намирниците.
