Во светот на медицината, исхраната и начинот на живот постојано се менуваат, а човечкото тело, исто така, еволуира – но не секогаш на предвидлив начин. Нова студија открива дека женската карлица постепено се стеснува во текот на последните 150 години, и покрај зголемувањето на телесната висина и, во некои региони, на ширината на рамениците.
Резултатите од истражувањето, објавени во списанието Research Square од страна на Хенеберг и неговите соработници од Универзитетот во Аделаида, Австралија, фрлаат ново светло врз променливиот еволуциски и медицински лик на породувањето.
Иако потесните карлици можат да доведат до поголем број царски резови, тие можат и да го намалат ризикот од повреди на дното на карлицата. Но, долгорочните последици, особено врз породувањето, сè уште остануваат непознати
Три земји, ист шаблон
Австралиските научници повторно ги анализирале податоците од Австралија, Полска и Мексико, опфаќајќи повеќе од 8 000 лица. Кај 1247 Австралијки родени меѓу 1900 и 1984 година, ширината на карлицата во просек се намалувала за 0,42 милиметри годишно. Во Полска, податоците за 3486 жени родени меѓу 1880 и 1970 година покажуваат годишно стеснување од 0,47 мм. Кај 320 Мексиканки родени меѓу 1900 и 1970 година е забележано слично намалување од 0,42 мм годишно. Во исто време, просечната висина на жените се зголемувала.
„Со оглед на тоа што вакви промени се случуваат во различни региони и во иста насока, и покрај зголемената телесна висина, лично го сметам за убедливо“, изјави за New Scientist, Филип Митерекер од Универзитетот во Виена, кој не учествувал во истражувањето.
Улогата на царскиот рез
Хенеберг тврди дека современата акушерска практика, особено широката примена на царскиот рез, го ослабнала влијанието на природната селекција врз формата на карлицата. Во минатото, ако бебето било преголемо или родилниот канал премногу тесен, веројатно и мајката и детето не би преживеале. Денес, безбедните оперативни породувања го намалуваат тој ризик, дозволувајќи карлицата да се стеснува без фатални последици по животот на мајката и бебето.
Нова студија открива дека женската карлица постепено се стеснува во текот на последните 150 години, и покрај зголемувањето на телесната висина и, во некои региони, на ширината на рамениците
Митерекер, кој уште во 2016 година го предвиде овој тренд, се согласува со заклучокот. „Царскиот рез е, на некој начин, екстремен облик на асистирана репродукција“, вели тој.
Повеќе од обична еволуција?
Меѓутоа, независната стручњачка Лиа Бети од Универзитетскиот колеџ во Лондон се сомнева дека еволуцијата е единствената причина за овој тренд. Таа нагласува дека подобрената исхрана и здравствената грижа исто така влијаат врз пропорциите на телото.
„Знаеме дека исхраната може да влијае на карлицата“, изјавила таа и објаснила дека кога исхраната е обилна, телото може да пренасочи ресурси од коскените структури кон други органи.
Бети и Митерекер заеднички учествувале и во студија од 2024 година, која утврдила дека стресот врз дното на карлицата, а не одењето, е главен фактор за нејзино стеснување. Тој стрес може да доведе до пролапс и инконтиненција, поради што природната селекција може да почне да „преферира“ потесна карлица.
Сложена дилема без едноставно решение
Иако потесните карлици можат да доведат до поголем број царски резови, тие можат и да го намалат ризикот од повреди на дното на карлицата. Но, долгорочните последици, особено врз породувањето, сè уште остануваат непознати.
„Кој знае колку време ќе помине пред да дојдеме до состојба кога ниту едно дете повеќе нема да биде родено спонтано?“, изјавила Рената Хенеберг, коавторка на наведената студија.
Породувањето, од друга страна, предупредува Бети, и понатаму може да има многу непријатни, долготрајни последици, кои можат негативно да влијаат врз животот на жената, пренесува „Зимо“.
