Кога детето нема други тегоби освен течење на носот, жолто-зелениот секрет не е причина за антибиотска терапија. Има вируси кои влијаат на создавање на жолто-зелен секрет, но и сапрофитните бактерии (оние кои нормално живеат во носот) можат да го заматат секретот кој е бистар.
Бројни се дилемите што ги мачат родителите кога се во прашање нивните деца.
Мора да се каже, вели педијатарот Горан Вукомановиќ од Универзитетската детска клиника во Белград, дека повеќето дилеми не треба да постојат. Имено, додава тој, за многу од тие ‘дилеми’ постојат одлично дефинирани медицински ставови (медицинска докторина). За жал, тие ставови тешко допираат до родителите, а понекогаш и до лекарите.
Д-р Вукмановиќ одговара на најчестите прашања на родителите:
ШТО ДА ПРАВИТЕ СО БАКТЕРИИТЕ ВО НОСОТ?
Кај децата на предучилишна возраст од време на време се изолираат бактерии во носот. Прво тоа била Стафилокока (Staph. aureus), а по еден месец Moraxella catharalis. Детето често има затнат нос, или му е растечен носот… но без температура, весело е и со одличен апетит.
Дали е потребно лекување на овие бактерии?
Еве дилема која не треба да ја има. Бактериите во носот, кај инаку здраво дете, не се баук. Напротив. Најверојатно од година во година ова прашање не престанува да се повторува. Но, да почнеме со ред, вели д-р Вукомановиќ.
Дали носот може да биде ‘дом за бактериите’?
Тој навистина тоа и е! Во носот живеат бактерии на кои таму им е местото. Стручно се нарекуваат сапрофити, а и во брисот се гледаат како физиолошка флора. Што се однесува до наведените бактерии ( во поставеното прво прашање) – се работи за безопасни бактерии кои ‘живеат’ во носот и не им прават на децата никаков проблем.
Како ‘опасните’ бактерии стигаат во носот?
Како истурен дел од телото, носот е на удар на се што се наоѓа околу детето. Да не спомнуваме дека носот секогаш е интересна дестинација за детските прсти, а тие често се нечисти. Носот понекогаш одвнатре чешка, па спасот е во чешањето. Затоа е јасно дека бактериите од околината на детето преку рацете многу лесно доспеваат во носот.
Од каде различни бактерии истовремено кај исто дете?
Кога бактериите однадвор ќе стигнат во носот, наидуваат на поволна подлога, особено ако детето веќе е со растечен нос. Слузта што тече од носот е одлична подлога за размножување на бактериите, па брисот од нос често е позитивен. Ако детето оди и во градинка, спектарот на ‘разменети’ бактерии е широк, па не е реткост да кај едно дете се најдат различни бактерии!
Дали бактериите во носот се причина за почесто и продолжено ‘мрсулавење’ на децата?
НЕ СЕ – кај поголем дел од децата!
Детето, особено на предучилишна возраст, е со растечен нос пред се поради вирусите, што сакаат да се ‘бутнат’ во носот. Тоа се респираторни вируси, кои ги има речиси 200 типови. Тие многу лесно прелетуваат од едно во друго дете, па речиси две третини од децата во градинка ‘шмркаат’. Се работи за безопасни вируси кои, всушност се обични настинки.
Бактериите не се причина за течење на носот кај поголем дело од децата, но ‘имаат право’ да се најдат во носот што тече. Значи, најчесто се работи за истовремено присуство на вирус (кој е причина за секреција – течење на носот) и бактерија која стигнала однадвор.
Може ли бактериите од носот да се расеат по организмот и да направат поголема штета?
Слузницата на носот има т.н. локална одбрана – ‘војска’ клетки на имуниот систем, која користи антитела во борба со микронапаѓачите. Овој имунолошки (одранбен) механизам на носот ги ограничува бактериите на површниот дел од слузокожата. Поради тоа, тие не можат понатаму да се расеат, па нема причина за страв дека ќе се случи некоја поголема штета во организмот на детето.
Исклучително ретко се случува имуниот систем на детето да е толку слаб, да и овие, инаку безопасни бактерии, го совладаат и да продрат од носот во организмот. главно тоа е случај кај деца кои страдаат од имунодефициенција – тешки болести на имуниот систем. Тие деца имаат посебен режим на живот и заштита од инфекции.
Зошто некои деца и понатаму имаат бактерии во носот, иако испиле антибиотик кој според антибиограмот е ‘вистинскиот’ лек?
Со оглед дека бактериите се наоѓаат на површинскиот дел на слузницата, до нив антибиотикот (земен орално, преку уста) многу тешко доаѓа. Поради тоа често се случува децата кои примиле антибиотик – по неколку недели повторно да ја имаат истата бактерија во носот. Всушност, тие само се притаиле, па повторно активирале (што, секако, не значи дека повторно треба да се даде антибиотик).
Да се лекуваат со орален антибиотик ‘површински’ бактерии во носот е исто како да однадвор извалкан прозор го бришете со крпа од внатрешната страна.
Има ли смисол да ставате антибиотска маст или антибиотски капки во носот на детето?
Оваа ‘терапија’ одамна е напуштена! За тоа постојат барем две добри причини:
Прво, докажано е дека кај децата локалната примена на антибиотик во нос е неефикасна. Резултатите се привремени, а комплетно е несоодветно со недели да се става антибиотик во носот.
Од друга страна, оваа локална антибиотска терапија може да биде многу опасна. Во носот се наоѓаат бројни клетки на имуниот систем кои може да предизвикаат алергија на лекови кои се аплицираат преку носната слузница. Затоа може да се случи организмот на детето да стане алергичен на антибиотикот даден преку нос. Ако истиот антибиотик повторно му се даде на детето, но во форма на сируп или инјекција, може да дојде до многу опасни алергиски реакции.
ШТО ТОГАШ ДА СЕ ПРАВИ СО БАКТЕРИИТЕ ВО НОСОТ?
Како што реков, се работи за бактерии кои НЕ СЕ опасни! Децата кои немаат висока температура, не кашлаат, а имаат бактерии во носот – НЕ ТРЕБА да се лекуваат со антибиотски сирупи (како ни инјекции). Се работи за здрави деца, а не за пациенти. Течењето на носот е резултат на вирусни инфекции (поретко алергии), а тука антибиотикот нема улога.
