Родителите имаат тешка задача – како да воспитаат дете да порасне во успешна, среќна и задоволна личност. Не постои единствен рецепт, но психологот и педагог, д-р. Дубравка Миљковиќ, почесен професор на Педагошкиот факултет во Загреб, успеа да ја сумира формулата и 7 клучни точки. Таа за нив пишува во нејзината книга “Воспитување и образование – од теорија во пракса“.
Што е заедничко за родителите на успешните деца? Тие:
- Ги учат децата на социјални вештини. Дваесетгодишно истражување кое следело 753 деца од различни делови на САД од градинка до 25 години покажало дека социјално компетентни деца (т.е. деца кои знаат да соработуваат со другите, им помагаат кога е потребно, ги разбираат, се способни да решаваат проблеми без очекувње некој да им каже како да ги решат) на 25 години завршиле факултет и се вработиле – во значително поголем број од оние со ограничени социјални компетенции. Овие имале поголеми шанси да се пијат, да завршат во затвор или како бездомници.
- Имаат високи очекувања и високо ниво на позитивни интеракции со децата: ги фалат и охрабруваат.
- Имаат добри односи со децата – без разлика дали родителите живеат заедно или се разведени. Конфликтите меѓу родителите пред разделбата и продолжувањето на конфликтите по разделбата имаат исклучително лошо влијание врз адаптацијата на децата на нови околности. Од друга страна, ако разведениот татко има чести контакти со децата (со минимум попатни конфликти), децата ќе бидат добро.
- Тие кај децата поттикнуваат развој на т.н растечки менталитет „Подобро е да се потрудиш, дури и ако не успееш, отколку да не успееш затоа што си се плашел и обидел“.
- Се расправаат пред децата. Така е; ова не е грешка: добрите родители се караат пред своите деца! Секако, тука не спаѓаат груби, агресивни расправии и меѓусебни навреди и потценувања. Меѓутоа, пристојната расправија има неколку корисни последици. Прво, децата учат дека и кавгите се нормален дел од меѓусебните односи – и во семејството и меѓу луѓето и дека кавгите не мора да завршат лошо. Сведочење на дете за конструктивно решавање на конфликтот меѓу родителите, кое можеби започнало со расправија, но потоа е постигнат компромис или соработка во решавањето на проблемот или некој попуштил, позитивно влијае на развојот на неговите социјални вештини, самопочит и емоционална сигурност. Значи, детето учи како може да се решат проблемите и како можеме да бидеме задоволни по расправија.
- Одржуваат комуникацијата и кога се лути. Имено, негодувањето и прекинувањето на комуникацијата на родителите (така да се каже тивка мисија) кај детето развива несигурност: тоа гледа дека нешто не е во ред, но не разбира што се случува и зошто (а родителите, на прашањето за тоа, велат дека не е ништо) па сето тоа го збунува.
- Тие бараат од своите деца да се занимаваат со домашни работи од мали нозе. Ако детето не ги измие садовите, тоа ќе мора да го направи некој друг. Значи, децата развиваат свест дека треба да се работи – сакале или не. Тие треба да научат дека секој треба да придонесе за доброто на заедницата и дека понекогаш треба да го напаравт она што треба да го направат – без разлика дали тоа е нивна работа или не.
