Кога детето си ги гризе ноктите, се ниша на стол или го цица палецот, родителите обично реагираат така што прво го опоменуваат да не го прави тоа, а подоцна го караат. Меѓутоа, не е доволно само да се прекори детето за да се ослободи од овие лоши навики, кои можат да останат и во текот на целиот живот.
Семејниот психолог и експерт за односи родител-дете, Олга Иванова, вели дека навиките кои возрасните ги сметаат за лоши кај децата всушност имаат важна функција – тие служат како механизам кој му помага на детето да се носи со стресот.
Ваквите обрасци на однесување обично се воспоставуваат на одредена возраст, кога детето се соочува со тешка ситуација. На пример, навиката да ја гризе усната се формира ако детето доживеало момент на акутен стрес во детството, кога мајката не била во близина долго време. Ако детето во тој момент немало ништо во устата, подоцна може да почне да ги гризе усните или внатрешноста на образите. Ако тогаш му било прстето во уста, детето ќе ја повторува таа акција со секој нов стрес бидејќи неговата психа се враќа на тоа прво трауматично искуство, објаснува психологот.
Други навики, како што се гризење предмети или гризење, најчесто се јавуваат во периодот на никнување на забите. Ако оваа фаза се совпадне со стрес, детето може да почне да џвака моливи или дури и да гризе други.
„Ова е реакција на иритација која му помага на детето да се смири“, објаснува Иванова.
Понекогаш навиката за туркање или удирање може да се формира поради недостаток на тактилен контакт или неможност да се изрази бесот на безбеден начин. Во такви случаи, вели таа, важно е детето да се пренасочи кон предмети: нека кине хартија, фрла играчки или „поагресивно“ да црта на хартија.
Уште еден вообичаен пример е вртење на косата околу прстот или клатење на ногата. Според експертите, ваквите движења сигнализираат напнатост, а телото се обидува да ја ублажи со монотони постапки.
Психологот нагласува дека опомените и забраните нема да помогнат во надминувањето на овие навики додека не се работи на првичното трауматично искуство. Нејзин совет е да контактирате со детски психолог за да ја утврдите причината, да создадете простор каде детето може слободно да ги изразува своите емоции, да го контролира своето однесување за малото да не се чувствува виновно за лошото расположение на родителот, да ги научи детето да зборува за своите емоции.
Лошите навики не се само начин за прилагодување на стресот и новите околности, туку можат да бидат и сигнал за внатрешна непријатност што детето тешко може да го искаже со зборови, додава Иванова на крајот.
