Заушките се заразна болест која ја предизвикува вирусот на заушки (mumps virus). Оваа детска болест е специфична по тоа шт има најдолга инкубација. Може да поминат и три недели додека заушките не избијат, а изворот на заразата е многу тешко да се пронајде. Лицето е заразно два до три дена пред избивање и осум дена откако болеста ќе се појави.
Кои се симптомите?
- Вообичаените симптоми на заушки се треска, губење на апетит, умор и главоболки, после што се јавува отекување и чувствителност на плунковните жлезди. Болеста најчесто ги зафаќа една или двете паротидни плунковни жлезди (кои се наоѓаат во внатрешноста на образите, близу до виличната коска под ушите)
- Висока телесна температура и до 40 степени
- Околу една третина од заразените лица немаат никакви симптоми.
- Заушките обично се посериозна болест кај луѓе кои се заразиле после пубертетот.
- Невообичаено е да се појават компликации од заушки, тие може да вклучуваат воспаление на мозокот (енцефалитис), мозочната обвивка и ‘рбетниот мозок (менингитис), машките полови жлезди (тестиси) (орхитис), јајчниците (оофоритис), дојките (маститис), спонтан абортус и губење на слухот. Појава на стерилност (неспособност да се има деца) кај мажите е многу ретка.
Како се пренесува болеста?
- Заушките се пренесуваат кога некое лице ќе го вдише вирусот на заушки што заразно лице го исфрлило во воздухот со кашлање или кивање. Вирусот на заушки исто така може да се пренесе од едно лице на друго преку директен контакт со заразена плунка.
- Лицата кои имаат заушки може да се заразни до седум дена пред и девет дена откако ќе започне отекувањето на плунковните жлезди. Најголемата заразност се јавува меѓу 2 дена пред да се појават симптомите до 4 дена после тоа.
- Периодот откако лицето било изложено на вирусот додека тој/таа да се разболи може да трае од 12 до 25 дена меѓутоа на јчесто изнесува од 16 до 18 дена.
Кој е изложен на опасност?
Секое лице кое ќе стапи во контакт со заразни заушки може да се разболи, освен ако тој/таа претходно ја прележал/а болеста или бил/а вакциниран/а.
Како се спречува болеста?
- Лицата со заушки треба да седат дома девет дена откако ќе се појави отокот за да се спречи пренесување на вирусот на други лица.
- ММР вакцината овозможува заштита од заушки, мали сипаници и рубеола и таа е вклучена во стандардната програма за вакцинирање.
