Лекар предупредува за малку позната состојба којашто може ненадејно да го „нападне“ мозокот кај младите луѓе. Според него, таа е сè уште релативно нова и недоволно проучена.
Имено, д-р Асиф Ахмед, семеен лекар од Британија, открива дека оваа „загрижувачка состојба може да предизвика нагло појавување на различни симптоми што не смеат да се игнорираат“. Тој вели дека кај засегнатите лица може брзо да се развијат опсесивно-компулсивно нарушување (OCD), анксиозност, депресија, раздразливост, халуцинации и наметливи мисли.
Можните причини за PANS и PANDAS се поврзани со инфекции, метаболички нарушувања и воспалителни реакции
Оваа состојба се дели на два вида: PANS и PANDAS. Иако поврзани, овие медицински термини не означуваат исто заболување.
„Важно е да се знае дека PANS и PANDAS не се исти работи“. PANS е кратенка за Педијатриски невропсихијатриски синдром со акутен почеток, додека PANDAS е подгрупа на PANS поврзана со стрептококни инфекции. Од сè уште непознати причини, оваа состојба предизвикува имунолошкиот систем да го напаѓа мозокот“, објаснува д-р Ахмед.
„Ова може да доведе до воспаление и ненадејна појава на многу симптоми. Еден од главните знаци е нагла појава на опсесивно-компулсивно нарушување (OCD), обично во рок од 24 до 48 часа, но тоа не е единствениот симптом“, објасни д-р Ахмед во неодамнешно видео на Инстаграм.
Докторот додава дека кај приближно една четвртина од случаите се јавуваат и „одредени психотични симптоми или халуцинации“. Д-р Ахмед наведе и други можни предупредувачки знаци како анксиозност, мокрење во кревет, ненадејни промени во училишните постигнувања (како што се намалена концентрација, хиперактивност или слаба меморија), проблеми во однесувањето (како ненадеен почеток на тантруми) и други сензорни моторни проблеми (зголемена чувствителност на светлина, слабост во рацете и во нозете).
Симптомите може да вклучуваат:
- Ненадејна појава на опсесивно-компулсивно нарушување (OCD) или тешко ограничување во исхраната.
- Најмалку два дополнителни невропсихијатриски симптома.
- Моторни или вокални тикови.
- Напади на анксиозност.
- Сепарациона анксиозност.
- Нарушувања во говорот, како пелтечење.
- Емоционална нестабилност, како неконтролирано плачење или смеење.
Овие симптоми може да се јавуваат и да исчезнуваат, а можни се и влошувања во периодите меѓу фазите на „нормалност“. PANS и PANDAS може да ги погодат и возрасните, а поради недостигот на свесност и поради што се релативно нови, децата, а понекогаш и возрасните можат несвесно да живеат со тоа многу години.
Дијагноза и третман
PANS често останува недијагностициран или погрешно се дијагностицира. Нема специфичен тест за оваа состојба, па дијагнозата главно се базира на медицинската историја на пациентот.
Кај приближно една четвртина од случаите се јавуваат и одредени психотични симптоми или халуцинации
„Како што можете да замислите, ова е многу загрижувачка состојба ако некој живее со неа без дијагноза,“ вели д-р Ахмед. „Затоа е важно, ако вие или вашето дете имате вакви симптоми, да побарате лекарска помош.“
Можните причини за PANS и PANDAS се поврзани со инфекции, метаболички нарушувања и воспалителни реакции.
PANS и PANDAS може да се излечат, а најчесто е потребен комбиниран пристап. Третманот е разновиден и често вклучува комбинација од антибиотици, имуномодулаторни терапии и бихејвиорални и когнитивни терапии. Антибиотиците се користат за лекување на инфекции, имуномодулаторни терапии за намалување на воспалението, бихејвиоралните и когнитивните терапии се користат за управување со симптомите, а психотропните лекови се користат за невропсихијатриски симптоми. (Мирор)
