ПИШУВА:
Слаѓана Трајкова,
дипл. логопед – дефектолог, мастер логопед
Ј.З.У. Центар за рехабилитација на патологија на вербална комуникација
♦♦♦♦♦♦♦
Децата со дислексија се откриваат потешко. Тоа се такви деца кои потешко одат во чекор со училишната програма и воопшто потешко го совладуваат материјалот зададен за читање. Редовно одат на училиште, редовно ја пратат наставата, но и покрај сето тоа не покажуваат резултати и некој посебен успех. Тоа се деца со нормална интелигенција, и покрај сето тоа го имаат проблемот со читање, кој често, за жал, останува неоткриен. Дислексијата како поставена дијагноза не е болест, тоа е облик на дисхармоничен развој. Различитост во мозокот кој се одразува преку потешкотии во читање.
Ова дете трпи едукативни, социјални и професионални депривации. Сето тоа време додека седи во училишната клупа се чувствува исцрпено, изморено и обесхрабрено. На часовите му е досадно и едвај чека да заврши часот. Како што поминува времето, му се појавува помислата дека не сака да оди на училиште
Живееме во време во кое сме преплавени со писмени зборови. Каде и да се свртиме гледаме книги околу нас, часописи, списанија, брошури, реклами, флаери… и сакаме истите да ги прочитаме и да дознаеме што има напишано во нив. За да се стекне со едукативна наобразба еден ученик треба да учи не само по вербален пат, туку и по писмен пат. Преку читање се стекнува знаење и се учат нови работи. Оние деца кои не успеваат да го совладат читањето наидуваат на потешкотии во училиштето и воопшто, наидуваат на полесни или потешки потешкотии во начинот на живеење.
Првите последици од дислексијата ќе се појават во семејството, а потоа и во училиштето. Самите родители, помагајќи му на своето дете да ги научи буквите увидуваат дека се појавува некоја форма на проблем. Исто така и во училиштето се труди да научи да чита, но чита неправилно и со многу испревртени букви. Оној ученик кој чита лошо се смета за лош ученик или за слаб ученик. Во одделението го декларираат како мрзелив ученик без интерес кон учење, го гледаат како невнимателен и неодговорен. Како што поминува времето и самиот учител ќе почне да се сомнева во степенот на неговата интелигенција. Најлошо е кога ќе почне да се критикува јавно пред другите деца во одделението. Таквиот пристап може да даде емоционални проблеми кај тоа дете, но и проблеми во неговото однесување, како нервоза и агресивност, лутина и бунт. Оние деца кои читаат убаво, правилно, течно, брзо и точно се дадени како пример за тоа како треба да се чита. Се бара од нив да читаат гласно, пред цело одделение, за да можат другите деца да ги слушаат и да учат од нив. Ваквите ученици обично се фалат, добиваат комплименти и одлични оцени од страна на учителот.
Спротивно на ова ученикот со дислексија знае да биде искритикуван, да не биде така пофален, да не добива награди и признанија, за на крај да добие и послаба оцена. Постојано, секој ден му се повторува едно те исто, дека треба повеќе да учи читање, да се труди, помалку да си игра. Ваквото дете сето ова го доживува како некој форма на казна, неразбрано и помалку амбициозно. Со тргнување на училиште како да му се срушуваат идеалите или желбата за постигање на резултати. Самото станува свесно дека не може да чита како преостанатите деца, станува свесно дека се разликува од другите деца токму поради читањето…
Првите последици од дислексијата ќе се појават во семејството, а потоа и во училиштето. Самите родители, помагајќи му на своето дете да ги научи буквите увидуваат дека се појавува некоја форма на проблем. Исто така и во училиштето се труди да научи да чита, но чита неправилно и со многу испревртени букви. Оној ученик кој чита лошо се смета за лош ученик или за слаб ученик
Ова дете трпи едукативни, социјални и професионални депривации. Сето тоа време додека седи во училишната клупа се чувствува исцрпено, изморено и обесхрабрено. На часовите му е досадно и едвај чека да заврши часот. Како што поминува времето, му се појавува помислата дека не сака да оди на училиште.
Дислексијата дава премногу последици, тешко може да ги перципира буквите, тешко прави разлика помеѓу две слични букви – симболи, потешко прави асоцијација, нема брзина, течност, правилност… Сето ова придонесува кај детето да се појават последици – чувство на фрустрација и паѓање на самодовербата, слабее дел од неговото его како личност.
Затоа на децата со дислексија може да им се помогне преку адекватна стручна, логопедска помош. Да се делува превентивно, уште во предучилишната возраст. Благовремено треба да се открие и да не се дозволи да се развијат ваквите последици. Преку логопедските третмани детето ќе развие самодоверба. Преку успешна и стручна соработка со неговите родители и самото дете ќе добива позитивни резултати. Почетниот успех при третманот ќе го охрабри детето и ќе го подготви за нови задолженија, за нов обид и нов труд. Преку стручната работа детето ќе се стекне со поголема самообразовна вредност.
♦♦♦♦♦
