ПИШУВА: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Од 1998 година па до денеска, секоја година се одбележува Светскиот ден на астмата во месец мај. Повеќе институции и Здруженија обединети сакаме да покажеме дека само на тој начин може да се бориме против оваа болест којашто опфаќа 338 милиони жители на планетава и чијашто инциденца постепено расте“, истакна проф. д-р Дејан Докиќ, специјалист по пулмологија и алергологија и директор на ЈЗУ Клиника за пулмологија и алергологија, а по повод Светскиот ден на астмата.
На денешниот прес кој се одржа на Клиниката за пулмологија и алергологија, заедно во борбата против астмата, настапија седум здруженија и институции, меѓу кои ЈЗУ Клиника за пулмологија и алергологија, Универзитетската клиника за детски болести, Институт за белодробни заболувања кај децата – Козле, македонското Здружение за алергологија и клиничка имунологија, Здружение на педијатри на Македонија, Здружението на лекари-пулмолози и Здружението на лекари по општа и семејна медицина.
Астмата е хронична опструктивна болест на дишните патишта која се карактеризира со нарушен проток на воздух и зголемена реактивност на дишните патишта кон тригери од надворешната средина. Таа ги афектира сите возрасни групи и претставува сериозен медицински, економски и социјален проблем, со над 339 милиони заболени ширум светот, a се очекува оваа бројка да се зголеми за уште 100 милиони до 2025 година. Се уште е голема смртноста поради астма – 1000 лица умираат дневно, најмногу во неразвиените земји, особено поради недостапност на лековите за контрола на болеста.
Бројот на новодијагностицирани и амбулантски прегледи на болните од астма е во пораст, но регистиран е пад на бројот на хоспитално третираните пациенти
Во нашата држава бројот на заболени од астма се проценува на 80-100 000 лица. „Податоците од Клиниката за пулмологија и алергологија во Скопје покажуваат дека бројот на новодијагностицирани и амбулантски прегледи на болните од астма е во пораст, но регистиран е пад на бројот на хоспитално третираните пациенти, што укажува на полека но сигурно остварување на целта во третманот на астмата, односно постигнување на целосна контрола на болеста“, потенцира проф. д-р Докиќ.
Астмата не може да биде излекувана, но правилно поставената дијагноза, современ пристап и план за лекување, едукација на пациентите за самостојно следење на симптомите на болеста како и едукација за правилна употреба на лековите, ќе доведе до контрола на болеста, подобрување на квалитетот на живот односно нормален живот без симптоми
Контрола на болеста е постигната кога пациентот: нема симптоми на астма, нема ноќни будења поради астма, ретко или воопшто не употребува лекови за „олеснување“ на тегобите, нема ограничување во секојдневната физичка активност, има нормална или скоро нормална белодробна функција, нема или многу ретко има напади на астма.
Дијагнозата на астмата во детската возраст е вистински предизвик
„Астмата е една од најчестите болести и во детската возраст. Дијагнозата на астмата во детската возраст е навистина предизвик бидејќи респираторните симптоми како кашлица, отежнато дишење, свирење во градите се многу чести и ние треба да ги извоиме оние деца кои ќе продолжат по патот кон астмата. Дијагнозата и лекувањето на овие деца бара истрајност бидејќи соработката помеѓу пациентот, родителите и лекарот треба постојано да се надградува во текот на годините“, истакна асс. д-р Валентина Цвејоска – Чолаковска, педијатар-пулмолог, која додаде дека преваленцата на астмата во детската возраст во земјава се зголемува во последнава деценија.
Редовна употреба на препишаната терапија и избегнување на тригерите за астма
Најадекватен третман на астмата е со редовна употреба на препишаната терапија и избегнување на тригерите за астма. Контрола на болеста е овозможена со лекови за превенција на симптомите и лекови за олеснување на симптомите. Астмата не може да биде излекувана, но правилно поставената дијагноза, современ пристап и план за лекување, едукација на пациентите за самостојно следење на симптомите на болеста како и едукација за правилна употреба на лековите, ќе доведе до контрола на болеста, подобрување на квалитетот на живот односно нормален живот без симптоми. Особено значајна едукативна алатка за пациентот која овозможува увид во симптомите на болеста во текот на изминатите четири недели е тестот за оценка на контрола на астмата (Asthma Control Test), составен од пет прашања кои се пополнуваат и соодветно бодираат.
Светскиот ден на астмата е годишен настан што го организира Глобалната иницијатива за астма (Global initiative for Asthma-GINA) од 1998 година. Ce одбележува во повеќе од 35 земји во светот, со цел зголемување на свесноста за астмата и подобрена контрола на болеста. Оваа година Светскиот ден на астмата се одбележува под мотото „СТОП ЗА АСТМАТА“.
