Извинувањето е дел од секојдневниот живот. Но, може ли пречестото „извини“ да има негативни последици, особено во односот меѓу родителите и децата? Сè повеќе експерти за родителство го поставуваат ова прашање: треба ли родителите да се извинуваат на децата – и во кои ситуации тоа има вистинско значење?
Според д-р Лорен Хартман, специјалист за адолесцентна медицина и педијатрија, искреното извинување може да помогне во градењето доверба и да го поддржи емоционалниот развој на детето. Таа смета дека извинувањето е еден од најмоќните алати што родителот го има – но само ако се користи правилно.
„Целта на извинувањето не е само решавање конфликт, туку и поврзување и учење“, објаснува д-р Хартман. „Родителите, исто како и децата, првпат минуваат низ секоја фаза на развој. И сосема е логично во тој процес да грешиме – често и повеќепати.“
Таа додава дека искрените извинувања им помагаат особено на тинејџерите, бидејќи ја намалуваат нивната фрустрација и ги учат на важни животни вештини. Кога родителите преземаат одговорност и покажуваат емоционална зрелост, на тој начин им демонстрираат на децата како и тие самите може да решаваат конфликти.
Кога треба да се извиниме – а кога не?
Клучот е во рамнотежата. Родителите треба да ги признаат грешките што навистина го повредиле детето, но не треба да се извинуваат за воспоставување правила и граници.
На пример, важно е да се извиниме ако сме ја изгубиле трпеливоста, викнале или прекршиле ветување. Во вакви ситуации, извинувањето му помага на детето да се почувствува видено и разбрано.
Но, како што предупредува д-р Хартман, не треба да се извинуваме за одлуки поврзани со здрави граници – како ограничување на времето пред екран, време за спиење или вклучување во домашни обврски.
„Извинувањето во вакви ситуации може да го ослаби родителскиот авторитет и да им даде на децата впечаток дека правилата се под знак прашалник“, вели таа.
Родителот не мора да биде совршен – но треба да биде сигурен во себе
Слично мислење има и животната тренерка Хана Кили, која истакнува дека децата не им требаат родители што постојано се извиинуваат, туку личности сигурни во своите одлуки.
„Родител што постојано се извинува испраќа порака на несигурност. Децата тогаш може да почнат да се сомневаат во родителскиот авторитет и да го изгубат чувството на сигурност“, вели Кили.
„Извинувањата треба да постојат – но не смеат да станат секојдневна навика. Нема потреба мајките да се извиинуваат за замор, неред во домот или вечера нарачана од достава. Тие заслужуваат признание и поддршка затоа што секојдневно даваат сè од себе.“
Како правилно да се извиниме на дете?
Според д-р Хартман, добро извинување треба да вклучува неколку чекори:
- Јасно признајте што сте направиле – опишете конкретно однесување и како тоа влијаело врз детето.
- Преземете целосна одговорност – без изговори или „ама“. Ова е најважниот – и најтежок – дел од секое извинување.
- Изразете искрено жалење – покажете му на детето дека навистина ви е жал.
- Ветете дека ќе се потрудите да го промените однесувањето – и бидете доследни.
- Прилагодете го извинувањето според возраста – за помали деца е доволно кратко и јасно: „Жал ми е што викнав.“ Постарите деца и тинејџери ја ценат подеталната комуникација.
- Избегнувајте одбрана и префрлање на вината – не ги минимизирајте чувствата на детето и не ги оправдувајте вашите постапки.
