Кога децата ќе направат нешто што родителите го сметаат за неприфатливо или лошо однесување, првата реакција обично е казна. Но, според експертот за родителство и татко на четири деца, Џон Фогел, родителите често ги казнуваат децата дури и во ситуации кога тоа не само што не е потребно, туку може и да остави негативни последици.
Во своето искуство како автор и родител, Фогел издвојува три ситуации во кои, според него, никогаш не треба да го казнуваме детето – и објаснува зошто.
- Кога направиле грешка, но побарале помош
„Ако вашето дете направило грешка, можеби дури и прекршило некое од вашите правила, но потоа дошло и ви кажало што се случило – немојте да го казнувате. Во спротивно, го учите дека не треба да доаѓа кај вас кога има проблем. Тоа се истите деца кои подоцна, на 16 години, ќе бидат пијани на некоја забава и нема да сакаат да ве повикаат за помош. Таквите реакции можат да имаат последици за цел живот,“ објаснува Фогел.
- Кога не завршиле домашна обврска
„Не ги казнувајте децата за задачи кои сакате еден ден самите да ги извршуваат со внатрешна мотивација – како миење садови или собирање облека,“ вели Фогел.
Истражувањата покажуваат дека децата кои се казнувани за вакви обврски често не развиваат навика, туку го поврзуваат тој ангажман со надворешен притисок. Кога родителите веќе не се тука да ги „притискаат“, тие повеќе нема да сакаат да ги прават тие работи.
- Кога се скарале со брат или сестра
„Иако изгледа контраинтуитивно, казнувањето на дете затоа што направило нешто лошо на брат или сестра често има спротивен ефект,“ предупредува експертот.
Децата, наместо да ја препознаат сопствената вина, започнуваат да го обвинуваат своето братче или сестричка за казната. Тоа дополнително ги влошува односите меѓу нив, наместо да создаде блискост.
А токму тоа – да изградат добар и доверлив однос – е желбата на секој родител.
Казната не е секогаш решение. Понекогаш, разбирањето на ситуацијата и воспитувањето преку разговор, доверба и давање избори има далеку подлабоко и подолготрајно влијание. Наместо казна, понудете водство.
