Аутизмот, познат и како аутистичен спектар на нарушувања (АСН), е невроразвојно нарушување што влијае врз начинот на кој лицето комуницира, мисли, учи и се однесува во социјални ситуации. Се развива во најраните години од животот и обично се забележува уште пред детето да наполни три години. Кај луѓето со аутизам мозокот функционира поинаку, што доведува до различни начини на учење и интеракција со светот околу нив.
Спектарот на нарушувања значи дека облиците и тежината на аутизмот варираат – некои лица можат да живеат независно со минимална поддршка, додека други имаат значајни предизвици во комуникацијата, учењето и секојдневните вештини.
Аутизмот може да се манифестира различно кај девојчињата и момчињата
Светската здравствена организација нагласува дека раната дијагноза и интервенција се клучни за подобри исходи. Психосоцијалните и образовните програми можат да ја подобрат комуникацијата, социјалните вештини и квалитетот на живот на лицата со аутизам и нивните семејства. Во општествен контекст, потребна е поголема инклузивност, пристапност и намалување на стигмата, за секое дете и возрасен со аутизам да има еднакви можности за развој и учество во заедницата.
Аутизам кај мали деца
Знаците на аутизам кај малите деца вклучуваат:
- не реагираат кога ги повикувате по име,
- избегнуваат контакт со очи,
- не се насмевнуваат кога вие им се насмевнувате,
- се вознемируваат многу ако не им се допаѓа одреден вкус, мирис или звук,
- прават повторувачки движења, како што се мавтање со рацете, мрдање со прстите или нишање на телото,
- зборуваат помалку од другите деца,
- помалку се вклучуваат во игри во кои треба да се преправаат,
- повторуваат исти фрази.
Светската здравствена организација нагласува дека раната дијагноза и интервенција се клучни за подобри исходи. Психосоцијалните и образовните програми можат да ја подобрат комуникацијата, социјалните вештини и квалитетот на живот на лицата со аутизам и нивните семејства
Аутизам кај постари деца
Знаците на аутизам кај постари деца вклучуваат:
- изгледа дека не разбираат што мислат или чувствуваат другите,
- необичен говор, како повторување фрази и зборување „кон“ другите, наместо со нив,
- сакаат строга дневна рутина и многу се вознемируваат ако таа се промени,
- имаат многу силен интерес за одредени теми или активности,
- се вознемируваат ако од нив се бара да направат нешто,
- тешко склопуваат пријателства или претпочитаат да бидат сами,
- ги сфаќаат работите многу буквално, на пример, можеби нема да ги разберат фразите како „скрши нога“,
- им е тешко да кажат како се чувствуваат.
Аутизам кај девојчиња и момчиња
Аутизмот може да се манифестира различно кај девојчињата и момчињата.
Кај девојчињата со аутизам може да се забележи:
- прикривање на некои знаци на аутизам преку имитирање на однесувањето и играта на другите деца,
- повлекување во ситуации што им се тешки,
- да изгледа дека подобро се снаоѓаат во социјални ситуации,
- помалку изразени повторувачки однесувања.
Ова значи дека аутизмот може да биде потешко да се препознае кај девојчињата.
Побарајте совет ако мислите дека вашето дете можеби има аутизам.
Можете да се обратите кај матичен лекар, патронажна сестра (за деца под 5 години), друг здравствен работник со кој вашето дете е во контакт, како друг лекар или терапевт, лице задолжено за специјални образовни потреби во училиштето на вашето дете.
Поставувањето дијагноза може да му помогне на вашето дете да ја добие дополнителната поддршка што му е потребна, наведуваат од Националната здравствена служба на Обединетото Кралство (NHS).
