ПИШУВА:
Д-р Ана Спасовска-Ѓорговска,
специјалист по физикална медицина и рехабилитација
♦♦♦♦♦♦♦
Деформитетите на стапалата кај децата се релативно чести и во поголемиот дел од случаите се физиолошки (природни и минливи), но понекогаш може да бидат патолошки и да бараат третман. Родителите често се во дилема дали нивните дечиња имаат здрави стапала. Лекарските совети до родителите се да бидат внимателни во изборот на детски обувки, истите треба да бидат со цврста петица, во ниво на скочниот зглоб, но со флексибилен преден дел, воедно треба да му се удобни на детенцето. Да не се плашат да го пуштат детето да се движи босо, без обувки бидејќи само така би можело физиолошки да се модулира. Будно да го следат одот на детето, без да се вознемируваат. Чевлите се огледало на одот, доколку детето нерамномерно ги оштетува обувките, голема е веројатноста дека се работи за девијација во одот. При каков било сомнеж, родителите да се консултираат со специјалист ортопед, физијатар или педијатар за понатамошни насоки. Поминете го времето со децата во целна игра, забавувајте се и градете здрави навики.
Најчести деформитети на стапалата кај децата
PES PLANUS (рамно стапало) претставува спуштен или целосно исчезнат свод на внатрешната страна од стапалото. Кај педијатриската популација е чест и се смета за физиолошки до 5–6 годишна возраст кога се очекува да исчезне масното перниче присутно од неонатална возраст. Родителите го препознаваат најчесто проблемот кога малечките се жалат на замор при одење, болка во стапалата и специфично деформирање на обувките. Причини за појава на овој деформитет се слаби мускули и лигаменти, генетска предиспозиција, примена на несоодветни обувки. Препораката за превенција и третман би се состоела од примена на соодветни обувки со цврст дел на петицата, а флексибилен преден дел од обувките, ортопедски влошки по препорака на физијатар или ортопед и примена на вежби со препорака на стоење на прсти, движење боси по нерамен терен (трева, песок).
Кај пациентите со потешка клиничка слика и перзистентни болки во стапалата и цели долни екстремитети се препорачува третман со примена на кинезитерапија, вежби за јакнење на мускулите на стапалата, примена на ортопедски влошки и чевли.
PES CAVUS (високо стапало) претставува изразено висок свод на стапалото, при што несоодветно голема тежина се пренесува на прстите и петицата. Симптоми на кои се жалат дечињата најчесто се болка, а родителите често забележуваат нестабилност при движењето и често извиткување на екстремитетот. Причина за појава на овој деформитет често е генетската предиспозиција, но може да биде и како дел од клиничка слика на невролошко нарушување (Charcot–Marie–Tooth).
Од таа причина советувам доколу родителите забележат повисок свод од вообичаено кај своето дете, да се јават на физијатар, ортопед или педијатар. Во полесните случаи третманот е примена на соодветни ортопедски влошки со кои би се распределила тежината посоодветно, чести контроли кај ортопед или физијатар и примена на вежби за јакнење и истегнување на мускулите на стапалата и потколеницата. Кај покомплексните случаи третманот опфаќа примена на ортопедски чевли, физикална терапија и поретко хируршки третман.
METATARSUS ADDUCTUS претставува деформитет во кој предниот дел од стапалото е завртен кон внатре, а петицата ја има задржано нормалната положба. Почесто се смета за вроден деформитет и често е на едното стапало, како најчеста причина се смета несоодветна положба интраутерино, но има состојби каде што е докажана и наследност.
Родителите будно да го следат одот на детето, без да се вознемируваат. Чевлите се огледало на одот, доколку детето нерамномерно ги оштетува обувките, голема е веројатноста дека се работи за девијација во одот. При каков било сомнеж, да се консултираат со специјалист ортопед, физијатар или педијатар за понатамошни насоки
Третманот започнува веднаш по раѓањето каде родителите се едуцираат да спроведуваат масажа, позиционирање на стапалото и вежби за истегнување на тетивите. Се очекува полесните случаи да постигнат корекција на стапалото до 1 година старост на детето, Доколу ефектот е незаволителен препораката е примена на специфична ортоза.
TALIPES EQUINOVARUS (Clubfoot/вродено искривено стапало) претставува деформитет од самото раѓање при што стапалото е свиткано навнатре и надолу, а петицата подигната. Се работи за вроден деформитет кој најчесто се смета за генетски предодреден, но мора да се внимава и на негова можна невролошка основа. Деформитетот речиси никогаш не останува незабележан. Реакцијата на медицинскиот персонал е уште од самото родилиште. Кај дечињата со овој деформитет уште од првите денови од животот се започнува со третман кој се состои од примена на специфични ортози, примена на физикална терапија, а кај најтешките случаи и хируршки третман.
CALCANEOVALGUS е деформитет кој се карактеризира со прекумерно свиткано стапало кон горе, а петицата кон внатре. Причина за појава на овој деформитет е одржување подолг период несоодветна положба интраутерино (во матката). Најчесто поминува без компликации, без потреба од лекарска интервенција, во првите недели од животот, но понекогаш има потреба од примена на вежби за истегнување на тетивите.
