ПИШУВА:
Д-р мед. науки Корнелија Трајкова
спец. гинеколог-акушер
♦♦♦♦♦♦♦
ШТО ПРЕТСТАВУВА ХУМАН МИКРОБИОМ?
Хуманиот микробиом претставува практично заедница на микроорганизми присутни во делови на човечкото тело, кои кооегзистираат и имаат заштитна улога. Концептот на хуман микробиом за првпат е споменат во 2001 година од Ледерберг и практично претставува една еколошка заедница на коменсали, симбиотски и патогени микроорганизми кои буквално го делат нашиот телесен простор.
ВАГИНАЛЕН МИКРОБИОМ
Вагиналниот микробиом претставува многу мал дел од хуманиот микробиом, меѓутоа е еден од ретките микробиоми за коишто одамна се знае. ВМ претставува динамичен, балансиран систем на микроорганизми, кој под нормални услови обезбедува баланс меѓу физиолошките лактобацили и патогената бактериска флора. Општо, за микробиомот кај човекот е јасно дека е уникатен и тој се споредува со отисок од прст. Микробиомот практично се дефинира уште во моментот на породување.
УЛОГАТА НА ЛАКТОБАЦИЛИТЕ
Улогата на лактобацилите е позната многу одамна во одржување на нормална средина на вагината односно во одржување на една здрава вагина или нормален вагинален микробиом. Лактобацилите имаат неколку специфични карактеристики и особини со коишто одржуваат нормална кисела средина во вагината. Тие прво продуцираат млечна киселина, продуцираат водороден пероксид и врз основа на тоа нормално се ослободува кислород и продуцираат ензими бактериоцини – сите овие вршат инхибиција на растот на патогените микроорганизми. Освен тоа создаваат и т.н. коагрегациони молекули коишто го блокираат ширењето на патогените микроорганизми и синтетизираат и т.н. биосурфактант којшто претставува еден вид на облога којашто ги препокрива површините, конкретно на вагиналната мукоза и врши инхибиција на патогените, а воедно го подобрува и населувањето односно одржувањето на лактобацилите.
Lactobacillus reuteri е потенцијално успешна терапија за болести поврзани со гастроинтестиналниот тракт, урогениталниот тракт и особено оралното здравје
Историски гледано, Lactobacillus acidophilus се сметал како доминантен специес меѓутоа во годините подоцна покажале дека постојат многу различни видови на лактобацили. Постојат соеви на лактобацили за коишто се смета дека апсолутно имаат протективна улога, конкретно во вагиналниот микробиом, меѓутоа постојат и видови кои не само што немаат протективна улога, туку напротив, нивното присуство веќе се докажува дури и како ризик-фактор за развој на дисбиоза и бактериска вагиноза.
ЗОШТО Е ВАЖНО ОДРЖУВАЊЕТО НА ВАГИНАЛНОТО МИЛЈЕ ОСОБЕНО ВО ТЕК НА БРЕМЕНОСТ?
Нарушувањето на вагиналното милје-дисбиоза што се карактеризира со намалена концентрација на лактобацили е состојба која доколку не се третира преминува во бактериска вагиноза, а ако таа не се третира, ќе прогредира во други инфекции, како резултат на тоа следи процес на инфламација, биохемиски и анатомски ефекти на грлото на матката што резултира со предвремени контракции, предвремена руптура на околуплодовите мембрани и како резултат на тоа ПРЕДВРЕМЕНО ПОРОДУВАЊЕ.
LACTOBACILLUS REUTERI PROTECTIS И НЕГОВАТА УЛОГА ВО БРЕМЕНОСТА
Според номенклатура може да го сретнеме и под името Lactobacillus reuteri DSM 17938, припаѓа на Lactobacillus reuteri ATCC 55730, која е изолирана од мајчиното млеко, а според официјалната рекласификација како Limosilactobacillus reuteri, односно Limosilactobacillus reuteri Protectis.
Lactobacillus reuteri синтетизира ензим reuterin преку ферментација на глицеролот којшто има антимикробно дејство и тоа преку инхибиција на ензимите за синтеза на ДНК што спречува развој на патогените микроорганизми, а воедно го поддржува и растот на Lactobacillus reuteri. Според некои студии се смета дека синтетизира и витамин Б12 и Б9 што е од исклучителна важност, особено во период на бременост, особено во првиот триместар; има способност да направи конверзија на L-histidin во хистамин и сите овие карактеристики имаат улога во една имуно и невромодулација особено во цревна имуномодулација.
Многу е важно при дизајнирање на терапиите со пробиотици да се изберат оние типови на пробиотици коишто имаат докажана протективна улога – целта е да се постигне доминантност на соеви на Lactobacillus кои имаат докажана протективна улога
Освен тоа Lactobacillus reuteri синтетизира и млечна киселина, ацетат етанол и формира биофилм како и специфичната карактеристика на лактобацилите со exopolysaccharide, што ја зајакнува адхезијата и колонизацијата на Lactobacillus reuteri и има улога во превенција на инфекција.
Анализирајќи ги сите овие карактеристики значи дека Lactobacillus reuteri е потенцијално успешна терапија за болести поврзани со гастроинтестиналниот тракт, урогениталниот тракт и особено оралното здравје.
КАКО НАСТАНУВА КОЛОНИЗАЦИЈА НА ГЕНИТАЛНИОТ ТРАКТ
Интересно прашање за кое не постои сигурен одговор, меѓутоа една од теориите е дека колонизацијата на гениталниот тракт настанува преку колонизација на гастроинтестиналниот тракт. Се смета дека најверојатно станува збор за транзиција преку анус, перинеум и кожа на вулва. Оттука, може да се заклучи дека е апсолутно неопходно да биде добро колонизиран ГИТ за да може да се воспостави колонизација на вагината, меѓутоа за тоа треба доста долг период.
Одредување, манипулација и обновување на ВМ има голем потенцијал за подобрување на репродуктивното здравје и перинаталниот исход. Lactobacillus reuteri е докажан во ГИТ и во вагиналниот микробиом.
Постојат многу фактори кои влијаат на концентрацијата на лактобацилите, која е доста менлива и зависи од:
- Диететските навики/исхрана;
- Промени на имунолошки систем;
- Хормонски флуктации;
- Употреба на антибиотици;
- Животни навики…
Пробиотици според СЗО се живи микроорганизми кои аплицирани во адекватни количини имаат бенефит за здравјето на домаќинот. Успешно се употребуваат за:
- Дополнување на антибиотска терапија кај бактериска вагиноза;
- Подобрување на стапка на излекување;
- Превенирање на повторна појава на болеста.
Постојат многу студии кои докажуваат дека егзогено внесени лактобацили перзистираат на мукозната површина и помагаат во воспоставување на нормален микробиом. Многу е важно при дизајнирање на терапиите со пробиотици да се изберат оние типови на пробиотици коишто имаат докажана протективна улога – целта е да се постигне доминантност на соеви на Lactobacillus кои имаат докажана протективна улога. Во случајов, Lactobacillus reuteri има докажано зголемување на преваленцата на микробиом во кој превладуваат лактобацили, има докажано подобрување на лекувањето на бактериска вагиноза, кога се користи во комбинација со метронидазол, односно кога се користи во периодот кога се третира бактериската вагиноза, и има улога во моделирање на структурата на вагиналниот микробиом. Тој е еден од ретките лактобацили којшто има докажана потпорна улога и на оние лактобацили коишто се клучни за одржување на вагиналната средина.
ПЕРИНАТАЛЕН ПЕРИОД
Во 2019 година во „Nature“ излезе една од најголемите студии, којашто прави компарација на начинот на породување како фактор за состав на цревниот микробиом во неонатален период. Според резултатите од оваа студија, новороденчињата родени по вагинален пат се колонизирани со бактерии од мајката за разлика од оние родени со царски рез, меѓутоа она што е интересно е дека микробиомот не потекнува од вагината туку од цревата на мајката! Затоа и го ставаме акцентот на Lactobacillus reuteri којшто е многу важен за нормализирање на флората на ГИТ односно на цревата.
Оптимизираната исхрана пред и во тек на бременост, лактација и ран неонатален период е исклучително важна за нормален репродуктивен исход и за здравјето на мајката и за новороденчето. Кои се бенефитите од дневен внес на продукти/суплементи со Lactobacillus во тек на бременост?
- Го намалува ризикот од предвремено породување;
- Има улога во зголемена плацентарна концентрација на фосфолипидни масни киселини, коишто имаат имуномодулаторен ефект на фетусот;
- Се намалува ризикот за алергии на храна и IgE-асоциран егзем кај новороденчиња;
- Се намалува стапката на алергиска астма кај децата;
- Се намалува ризикот од имунолошки нарушувања;
- Зголемена е отпорноста на болести;
- Бенефитите од пробиотиците делумно се одвиваат преку плацентата.
Заклучок:
МИКРОБИОМОТ ОД МАЈКАТА ВО БРЕМЕНОСТ ИМА КЛУЧНА УЛОГА ЗА КОЛОНИЗАЦИЈА НА НОВОРОДЕНЧЕТО, ВЛИЈАЕ ВО ПОДОБРУВАЊЕ НА ФЕТАЛНИОТ И НЕОНАТАЛНИОТ РАЗВОЈ.
ВНЕСОТ НА ПРОБИОТИЦИ ТРЕБА ДА БИДЕ КОНТИНУИРАН!
