♦♦♦♦♦♦♦
ПИШУВА:
Д-р мед. науки Наталија Ангелкова
специјалист по педијатрија – невролог и доктор на медицински науки во областа на невромускулни болести
Под поимот церебрална парализа се подразбира група на нарушувања кои ја менуваат положбата на телото во просторот и го ограничуваат движењето на одредени делови. До овие состојби доаѓа поради неправилности кои настанале во развојот на мозокот за време на бременоста или по раѓањето. Тие даваат различен степен на оштетување на моторната функција на организмот, а може да влијаат и на когнитивниот развој во раното детство. Многу често како можна причина е и предвременото раѓање, ризична бременост, жолтица во првите 24 часа од раѓање. Стекната парализа се јавува во новороденечкиот и доенечкиот период, поради сериозни болести менингитис, сепса, крвавење во мозокот.
Прв знак и потреба од проценка од страна на стручно лице претставува задоцнување во очекуваните постигнувања во првата година – неможност за самостојно држење на главата во четвртиот месец, неможност за седнување самостојно до деветтиот месец, самостојно исправување по првиот роденден и проодување подоцна од 16-18 месеци.
Неврохируршките процедури се новитет последните години во третманот на пациенти со церебрална парализа. Тие, во комбинација со интензивна физикална терапија се најдобар потенцијал за лекување и постигнување долготраен ефект
Дијагнозата се поставува во тек на првата или втората година од животот. Родителите треба да обрнат внимание при асиметрија во движењето, нестабилност при одење, ограничени или несоодветни реакции на дразби, потешкотии во џвакање и голтање, задоцнување во комуникација и интеракција со други личности и задоцнување во говорот. Ако родителот или матичниот лекар забележат некој од овие знаци неопходно е да побараат проценка кај детски невролог или педијатар кој се занимава со развојно следење. По потреба се прават и дополнителни испитувања.
Раната интервенција и лекување опфаќаат физикална терапија, која е специфична според типот на отстапувањата. Работата со физијатар и физиотерапевт ќе помогне да се намали и контролира спастицитетот, истегнување, подобрување на мускулната сила и издржливост, подобар опсег на дневни активности. Потребно е обезбедување максимално можна самостојност во активностите, стабилна положба на телото во просторот, подобрување на фината моторика. Третман за развој на говорот и когнитивните способности се спроведува од страна на дефектолог, логопед, психолог, педагог. Значајна улога во сите области на лекувањето имаат родителите и семејството на детето, кои и самостојно, според препораки, спроведуваат најголем дел од третманот.
Раната интервенција и лекување опфаќаат физикална терапија, која е специфична според типот на отстапувањата. Работата со физијатар и физиотерапевт ќе помогне да се намали и контролира спастицитетот, истегнување, подобрување на мускулната сила и издржливост, подобар опсег на дневни активности
Миорелаксантните лекови може да помогнат при спроведување на физикалната терапија, но имаат ограничено дејство. Невромускулна блокада локално во затегнатите мускули со помош на ботулин токсин е метода на избор за третман на спастицитетот.
Неврохируршките процедури се новитет последните години во третманот на пациенти со церебрална парализа. Тие, во комбинација со интензивна физикална терапија се најдобар потенцијал за лекување и постигнување долготраен ефект. Поставување баклофенска пумпа или селективна дорзална ризотомија како хируршка блокада на сензомоторната спроводливост покажуваат значаен успех во лекувањето.
