ПИШУВА:
Д-р сци. Александар Сајковски
педијатар-неонатолог
♦♦♦♦♦♦♦
Дали треба и како се прави хигиена на носот кај бебињата и малите деца?
Ова е прашање кое за среќа сепак се актуелизира во последно време. Но, интересно е дека со милениуми години човекот се обидува и ја развива технологијата на хигиената на усната шуплина, а доста помалку хигиената на носната шуплина и увото. Имено, денеска вооопшто не е дискутабилно користењето на разни типови на пасти за миење на заби и превенција на кариесот, додека за хигиената на носот се пишува или инсистира доста помалку.
Носот е дел од телото кој собира огромен број на микроорганизми. Тие се јавуваат како т.н. сапрофити, но и како патогени микроорганизми кои можат да предизвикаат инфекција на горните, но и понатаму на долните дишни патишта. Поради високата зачестеност на горните респираторни инфекции особено кај децата, кај кои може да се јават и десетина инфекции годишно, посебно место и значење има адекватната хигиена на носот, која треба да е рутина исто како што се одржува редовната хигиена на усната шуплина.
Притоа ако веќе почне да се развива инфекција на горните дишни патишта, во форма на настинка или грип, како иницијални симптоми се јавуваат шмркањето и кивањето. Тоа се два симптома кои претставуваат проблем за дневната рутина кај децата, за исхраната, спиењето и квалитетот на сонот.
Со редовно чистење на носните шуплини со изотонични раствори на морски соли се елиминира насобраната слуз, нечистотиите во неа, разни алергени и микроорганизми, со што примарно се спречуваат инфекциите на носот, а секако и грлото и увото како дел од горните дишни патишта
Се поголемото користење на спрејови за хигиена на носот, а кои се на база на раствор на морската сол во основа претставува будење на свеста за тоа колку е важна рутинската хигиена на носот и одржувањето на проодноста на дишните патишта.
Дали растворите на морска сол се исто што и физиолошки раствор?
Често се случува да велиме физиолошки раствор, а во основа да мислиме на морска сол. Разлики постојат. Имено, физиолошкиот раствор преставува чист 0.9% раствор на натриум хлорид, додека растворот на морската сол покрај натриум хлоридот содржи и огромен број на минерали. Така, растворите на морската сол содржат и минерали како што се магнезиум, цинк, железо, калиум, калциум, флуор, манган и други. Сите тие имаат синергистичко дејство со слузницата на носот, процесот на дишење и на локалниот имунолошки одговор. Растворите на морска сол се однесуваат и како лесни и природни антисептици, антимикотици и антиоксиданти. Со тие ефекти имаат благопријатно локално дејство.
Дел од дискусијата за употребата на растворите на морска сол е и прашањето за разликите помеѓу изотонични и хипертонични раствори. Основна разлика помеѓу нив е степенот на концентрацијата на растворените минерални соли. Концентрацијата на минералните соли во изотоничните раствори е 0.9%, додека кај хипертоничните се движи од 2-4%. Примената на овие раствори е различна. Најчесто изотоничните раствори на морски соли се користат за секојдневна хигиена на носот и одржување на хидрацијата на слузницата, додека хипертоничните се користат за деконгестија на носните ходници со механизам на осмоза. Хипертоничните раствори на морски соли даваат поголем осмотски притисок, со што се побрзи и ефикасни во разградба на густиот носен секрет и овозможуваат негова полесна и побрза елиминација. Поради ова, истите се почесто користени во третман на секретот во носната шуплина.
Дали во педијатријата се користат изотонични и хипертонични раствори на морски соли и како?
Да, апсолутно да! Дури важна напомена за сите родители е дека користењето на други фармацевтски препарати како деконгестивни капки и спрејови кои се инаку вазоконстриктори, е многу внимателно во педијатриската пракса. Основна причина е можноста од оштетување на слузницата при нивно подолготрајно користење. Тие не се препорачуваат да се аплицираат подолго од 3-5 дена.
Aко веќе почне да се развива инфекција на горните дишни патишта, во форма на настинка или грип, како иницијални симптоми се јавуваат шмркањето и кивањето. Тоа се два симптома кои претставуваат проблем за дневната рутина кај децата, за исхраната, спиењето и квалитетот на сонот. Се поголемото користење на спрејови за хигиена на носот, а кои се на база на раствор на морската сол во основа претставува будење на свеста за тоа колку е важна рутинската хигиена на носот и одржувањето на проодноста на дишните патишта
За разлика од тоа користењето на изотоничните и хипертоничните раствори на морски соли во педијатриската пракса е преферабилно и значајно. Не постои временско ограничување бидeјќи растворите на морски соли не ја оштетуваат слузницата на носот. Со редовно чистење на носните шуплини со изотонични раствори на морски соли се елиминира насобраната слуз, нечистотиите во неа, разни алергени и микроорганизми, со што се примарно се спречуваат инфекциите на носот, а секако и грлото и увото, како дел од горните дишни патишта.
Изборот на растворот на морски соли како изотоничен или хипертоничен тип на раствор треба, пред се, да се базира на квалитетот. Да се бара производ од природно потекло кој содржи активни супстанци и минерали на морската вода како што се калиум, магнезиум, натриум, хлор, селен, јод, калциум, цинк, бакар, железо и други, кои се апсолутно благотоворни за секојдневна употреба. Треба да се избере препарат кој е адекватен за примена уште од првите денови на старост на бебето, односно да е стерилен, без конзерванси, а и да не се користат гасови за полнење на шишенцето
Избор на раствор на морска сол?
Изборот на растворот на морски соли како изотоничен или хипертоничен тип на раствор треба пред се да се базира на квалитетот. Да се бара производ од природно потекло кој содржи активни супстанци и минерали на морската вода како што се калиум, магнезиум, натриум, хлор, селен, јод, калциум, цинк, бакар, железо и други, кои се апсолутно благотоворни за секојдневна употреба. Треба да се избере препарат кој е адекватен за примена уште од првите денови на старост на бебето, односно да е стерилен, без конзерванси, а и да не се користат гасови за полнење на шишенцето. Во основа една од основните синтагми по која треба да се водиме е „бирајте производ кој не содржи конзерванс“. Имено, самите конзерванси може да предизвикаат оштетување на слузницата на носот. Ова се постига најдобро кај оние производители каде е развиена современа технологија на производство на спрејовите за нос која е наречена „кеса во шишенце“, каде морската вода е херметички затворена во шишенцето. Со оваа технологија се елиминира употребата на конзерванси и се одржува стерилноста на морската вода и до три години.
