ПИШУВА:
Д-р Валерија Кирова-Урошевиќ
специјалист инфектолог
ЈЗУ Универзитетска клиника за инфективни болести и фебрилни состојби
♦♦♦♦♦♦♦
КОРОНАВИРУС SARS-CoV-2 ПРЕДИЗВИКУВАЧ НА БОЛЕСТА КОВИД 19
Низ историјата човекот се сретнувал и справувал со нови вирусни епидемии. Тоа создава повеќе непознаници, но со тек на времето истите се разјаснуваат, кое пак предизвикува страв. Стравот е донекаде оправдан, но паниката е контрапродуктивна. Затоа здравствените работници препорачуваат да не се создава паника, да се придржуваме кон мерките за превенција и претпазливост посочени од СЗО (Светската здравствена организација).
Особено е важно да се информираме! Неинформираноста предизвикува паника.
Оттука апел до ѓраѓаните: ИНФОРМИРАЈТЕ СЕ!
Со подигање на колективната свест и употреба на заштитните мерки се штитиме себе, најблиските, луѓето околу нас. На тој начин спречуваме ширење на инфекцијата. Треба да бидеме свесни, дека сите сме одговорни за сопственото здравје, но и за луѓето околу нас, бидејќи заразувајќи се себе си и не спроведување на мерките за превенција не знаеме кому ќе пренесеме. Можеби на возрасно лице или пак лице со нарушен имунитет. Грижата за сопственото здравје е грижа за здравјето на целокупното население. Следете ги мерките за заштита, препорачани од здравствените власти.
Бидејќи станува збор за новооткриен вирус, начините на пренесувања на вирусот се уште во целост не се детерминирани. Тие се слични како начините за пренесување на вирусот на инфлуенца – грип. Она што се знае е дека вирусот се пренесува помеѓу луѓето по директен-респираторен пат (преку респираторните капки при кашлање, кивање, зборување) и индиректен пат со допирање на загадени површини и предмети и контакт со заразени/заболени лица, (допирање, ракување со инфицирани лица), а потоа допирање на носот, очите, устата (кои се влезни врати за вирусот)
Коронавирусите се голема група на вируси кои циркулираат помеѓу животните. Понекогаш се пренесуваат и на луѓето. Досега најпознати хумани епидемии се предизвикани од вирусите SARS-CoV 2002 и MERS-Cov 2013.
На 30. декемви 2019 година СЗО (Светската здравствена организација) година беше информирана за појава на случаи со пневмонија од непозната етиологија во градот Вухан, во Кина. Во јануари 2012 година кинеските експерти објавија дека станува збор за нов коронавирус. На 11 февруари СЗО го именуваше вирусот како SARS-CoV-2, предизвикувач на болест Covid 19.
Експертите сметаат дека резервоар на вирусот се лилјаците, но со сигурност се уште не е утврден интермедиерниот домаќин.
Бидејќи станува збор за новооткриен вирус, начините на пренесувања на вирусот се уште во целост не се детерминирани. Начините на пренесување на вирусот се слични како начините за пренесување на вирусот на инфлуенца – грип. Она што се знае е дека вирусот се пренесува помеѓу луѓето по:
-
директен-респираторен пат (преку респираторните капки при кашлање, кивање, зборување) и
-
индиректен пат со допирање на загадени површини и предмети и контакт со заразени/заболени лица, (допирање, ракување со инфицирани лица), а потоа допирање на носот, очите, устата (кои се влезни врати за вирусот).
Во Кина пренесување на вирусот од човек на човек на почетокот на епидемијата било забележано помеѓу членовите на семејствата. Подоцна ширењето на инфекцијата зазема големи размери, а секако на удар биле, пред се, здравствените работници. Извештајот од експертската интернационална мисија од страна на СЗО посочува бројка од 2055 потврдени случаи со SARS-CoV-2 вирусот меѓу здравствениот персонал, заклучно со 25. февруари 2020 година.
Најголем ризик за заразување е близок контакт со заразено/заболено лице, затоа се препорачува, доколку се грижите за заболено лице да бидете на растојание од 1 метар од заболениот. Здравствените работници и лицата кои ги негуваат заболените се изложени на ризик за заразување. Надлежните институции укажуваат на користење на ЛЗО (лична заштитна опрема) при работа со заболени лица.
Контагиозноста (степен на заразност) на SARS-CoV-2 е висока, бидејќи хуманата популација е осетлива на новиот вирус.
Специфична антивирусна терапија не постои
Според податоците на СЗО детската популација заболена со новиот коронавирус изнесува 2,4% од заболените лица.
На почетокот на епидемијата во Кина биле презентирани резултати кои укажувале повисока стапка на смртност. Но, како се ширела инфекцијата тие вредности се менувале. За егзактна проценка за стапката на смртност е потребно време, со оглед на тоа што се работи за нов вирус. Стапката на смртност на глобално ниво е од 2-3,4 %.
Лицата со највисок ризик за смртен исход се возрасните над 60 години и оние кои имаат хронични срцеви, белодробни, малигни заболувања и дијабетес, односно лица со компромитиран имунитет.
-
Засега експертските тврдења за должината на инкубациониот период сугерираат за појава на болеста по 1-14 дена (во просек 5-6 дена) од заразувањето.
Клиничката слика е варијабилна, од асимптоматски форми (во мал број, подоцна истите развиле симптоми), лесни клинички форми како настинка, средно тешки форми со развој на пневмонија или не. Факт е дека критично болните лица се повозрасните и оние со нарушен имунитет, презентираат со тешки форми на респираторни манифестации.
Специфична антивирусна терапија не постои. Критично болните пациенти со синдром на акутен респираторен дистрес се лекуваат во единиците за интензивно лекување, со ригорозен мониторинг и симптоматска терапија за подобрување на респираторната функција.
Базирано на досегашните искуства, во просек времетраењето на болеста од првите симптоми и знаци до комплетно опоравување кај лесните клинички форми изнесува 2 недели. Додека пак, кај сериозните респираторни клинички форми комплетно опоравување е забележано во траење од 3-6 недели од почетокот на болеста.
Во отсуство на ефективна вакцина контролата на инфекцијата се базира на идентификација на заболените лица, проценка за ризикот на ширење на болеста, по потреба изолација на контактите и следење на можните контакти.
(продолжува)
♦♦♦♦♦♦♦
ПРОЧИТАЈТЕ ПОВЕЌЕ ТЕКСТОВИ ПОВРЗАНИ СО ТЕМАТА „КОРОНАВИРУС“ НА СЛЕДНИОВ ЛИНК
