Разговорите со тинејџери често можат да бидат фрустрирачки – од двете страни. Родителите се трудат да бидат вклучени, но наидуваат на ѕид на молчење, додека адолесцентите избегнуваат отвореност, дури и кога им е тешко. Иако родителите најчесто имаат добри намери, експертите предупредуваат дека тинејџерите често имаат јасни причини зошто не ги споделуваат своите мисли и чувства со нив. Ова се двете најчести, според психолозите и семејните терапевти.
Страв од осуда, критика и реакции
Една од најчестите причини зошто тинејџерите се затвораат пред родителите е стравот дека ќе бидат осудувани. Ако во минатото доживеале негативни реакции кога споделиле нешто лично – како што се лутина, разочарување или казна – развиваат чувство дека е побезбедно да молчат. Особено се чувствителни на тон и начин на комуникација, па дури и неизречени очекувања може да предизвикаат непријатност.
Психолозите истакнуваат дека децата и адолесцентите имаат потреба од чувство на емоционална сигурност за да зборуваат искрено. Ако почувствуваат дека нивниот родител може да „експлодира“, да заклучи дека се виновни, глупави или незрели – тие се повлекуваат. Наместо да се соочат со можната критика, тие претпочитаат да молчат и проблемот да го решаваат сами или со врсници, што не секогаш е најдобриот пат.
Родителите често мислат дека даваат совети од грижа и искуство, но ако тие совети се проследени со неодобрување или омаловажување на проблемот („ама тоа не е ништо“, „кога јас бев на твои години…“), пораката што ја добива детето е дека неговите чувства не се важни.
Недостаток на поврзаност и активно слушање
Втората важна причина за молчењето кај тинејџерите е чувството дека родителите всушност не ги слушаат – барем не на начинот на кој им е потребно. Активното слушање подразбира дека родителот не прекинува, не наметнува решенија и не носи заклучоци пред детето да ја заврши мислата. Но, во пракса, поради стрес, умор или брзање, многу родители реагираат пребрзо, па адолесцентите добиваат впечаток дека и онака никој не ги разбира.
Освен тоа, тинејџерите природно бараат поголема независност. Ако чувствуваат дека родителот ги гледа како мали деца кои не можат сами да носат одлуки, се јавува отпор. Довербата не се гради само со зборови, туку и преку начинот на кој возрасната личност слуша и реагира.
Експертите им советуваат на родителите да се обидат да создадат секојдневен простор за опуштен разговор, без притисок и држење лекции. Понекогаш тоа може да биде за време на заедничко возење, прошетка со кучето или оброк. Важно е да се покаже дека се отворени за сите теми – без осудување и со многу трпение.
