Во првите неколку години, децата растат толку брзо што ви се чини дека ја прераснуваат облеката веднаш штом ќе ја купите. Но, кога растот почнува да забавува – и кога всушност престанува? И дали вашиот син навистина еден ден ќе биде повисок од вас? Одговорот не е толку едноставен, велат стручњаците.
Клучен момент: Пубертетот
„Пубертетот е клучен кога зборуваме за раст,“ објаснува д-р Ванита Бамба, педијатриски ендокринолог при Детската болница во Филаделфија.
„Момчињата обично влегуваат во пубертет малку подоцна од девојчињата, најчесто околу 12-годишна возраст, а растот најчесто им запира околу 17. или 18. година.“
Колку брзо растат момчињата во пубертет?
За време на пубертетот, просечната годишна стапка на раст значително се зголемува.
„На почетокот на пубертетот, растот е околу 2 до 3 см годишно, но за време на најинтензивната фаза може да достигне и до 10 см годишно,“ вели д-р Мариса Ченсани, педијатриски ендокринолог.
Сепак, темпото на раст варира. Некои деца брзо растат на почетокот од пубертетот, а кај други тоа доаѓа подоцна.
Може ли да се предвиди висината на детето?
Постојат неколку приближни методи за предвидување на висината, како на пример:
- Удвојување на висината што детето ја има на 2 години
- Или формула: висина на мајката + 13 см, па потоа се зема просек со висината на таткото
Но, стручњаците предупредуваат дека овие се само груби проценки, бидејќи генетиката е непредвидлива.
„Во моето семејство, разликата во висина помеѓу мене и сопругот е 30 сантиметри. Имаме едно многу високо дете и едно со просечна висина. Сето тоа зависи од тоа кои гени ќе ги наследи детето – а тоа не можеме однапред да го знаеме,“ додава д-р Бамба.
Како лекарите го следат растот?
Лекарите можат да направат проценка на таканаречената „коскена возраст“ – снимање на левата шака и зглобот за да се види колку се развиени растните зони (епифизни плочи) и колкав е преостанатиот потенцијал за раст.
„Тоа е многу корисно кога сакаме да знаеме колку уште може да расте детето,“ објаснува д-р Ченсани.
Кога треба да се загрижите за растот?
Растот зависи од повеќе фактори – генетика, исхрана, здравје, но и редовноста.
„Важно е да се следи брзината на раст, а не само моменталната висина. Детето може да биде ниско, но ако расте постојано секоја година, тоа најчесто не е причина за грижа,“ вели д-р Бамба.
„Од друга страна, ако детето одеднаш почне побавно да расте или преминува од еден процентил во друг (погоре или подолу), тогаш се препорачува консултација со педијатар.“
Лекарот може да упати кон педијатриски ендокринолог, но и кон гастроентеролог доколку постои сомнеж за проблеми со апсорпција на хранливи материи.
Што можат да направат родителите?
„Квалитетниот сон и балансираната исхрана се клучни за оптимален раст,“ советува д-р Ченсани.
И не заборавајте– секое дете расте со сопствено темпо. Ако нешто ве загрижува, обратете се кај педијатар. Редовните прегледи и следење на растот се најдобар начин да се осигураш дека твоето дете се развива здраво и во согласност со својот потенцијал.
