ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Инфекциите на конјунктивата и капаците, рефрактивните аномалии како што е хиперметропијата односно далекувидоста, анизометропијата т.е. разлика во диоптријата на двете очи, што може да доведе до амблиопија попознато како мрзливо око и кривогледството т.е. страбизмот се најчестите очни болести кај децата, објаснува Д-Р ВЛАДИМИР СПАСОВ, СПЕЦИЈАЛИСТ ОФТАЛМОЛОГ. Како се одвива развојот на видот во текот на првите месеци, кога е време за редовен, превентивен офталмолошки преглед на детето, како родителите да препознаат дека детето има проблем со видот, од што се состои офталмолошкиот преглед на децата пред поаѓање во прво одделение, кој од оваа година е задолжителен за сите идни првачиња, прочитајте подолу во интервјуто со д-р Спасов.
Првиот преглед на очите го вршат педијатрите веднаш по раѓањето и го следат во првата година од животот доколку не се воочат некои проблеми. Доколку педијатарот и родителите не воочат проблеми со очите и видот кај детето и доколку нема фамилијарна историја на очни болести првиот офталмолошки преглед најдобро е да се изврши на 3.5 до 4-годишна возраст, кога детето може да го вербализира тоа што го гледа на таблата за испитување на видот
Бебето се раѓа со неразвиен вид. Како се одвива развојот на видот во текот на првите месеци?
Д-р Спасов: При раѓањето бебето има слаб и замаглен вид, не може да фокусира и да прати движечки објекти. Најјасно гледа на растојание од 20 до 25 см од неговото лице. Веќе во осмата недела повеќето бебиња можат да го фокусираат лицето на родителот, а во третиот месец почнуваат да пратат движечки објекти и да ги подаваат рацете за да ги фатат т.е. да развиваат координација помеѓу очите и рацете.
Во наредните месеци видот на бебињата драматично се подобрува. Се развива перцепцијата за длабочина односно можноста да одредат колку блиску или далеку се наоѓа одреден објект. Обично до петтиот месец очите не соработуваат добро меѓусебно и може да има појава на кривење на едното око или нивно вкрстување, што во повеќето случаи е нормално. Веќе во петтиот месец нивната соработка се подобрува, тие можат да создадат 3Д слика и се подобрува гледањето во длабочина. До осмиот месец се подобрува и координацијата помеѓу очите и рацете па тие лесно можат да фаќаат, превртуваат и истражуваат предмети.
Со наполнување на 1 година бебето веќе може доста добро да ја проценува оддалеченоста на предметите, гледа јасно и на далечина и на близина и лесно може да фокусира брзо движечки објекти.
Кога е време за редовен, превентивен офталмолошки преглед на детето? Дали родителите треба да се обратат на лекар само доколку постои проблем или превентивните прегледи се неопходни?
Д-р Спасов: Првиот преглед на очите го вршат педијатрите веднаш по раѓањето и го следат во првата година од животот доколку не се воочат некои проблеми. Доколку педијатарот и родителите не воочат проблеми со очите и видот кај детето и доколку нема фамилијарна историја на очни болести првиот офталмолошки преглед најдобро е да се изврши на 3.5 до 4-годишна возраст, кога детето може да го вербализира тоа што го гледа на таблата за испитување на видот.
Прегледот на идните првачиња се состои од рефрактометрија односно мерење на диоптријата, одредување на корекција доколку е тоа потребно, оценување на мотилитетот на очите, дали е координиран во сите правци или има отстапки и кривење, оценување на способноста за конвергенција и преглед на ретиналниот рефлекс
Кои се симптомите и знаците кои укажуваат дека детето можеби има некаков проблем со видот? На што треба родителите да внимаваат?
Д-р Спасов: И покрај тоа што повеќето бебиња се раѓаат со здрави очи кои понатаму нормално се развиваат, кај некои можат да се појават проблеми со очите и видот. Родителите треба да внимаваат на следните симптоми:
– изразено солзење, што може да биде поради блокада на солзните канали;
– оток и црвенило на очните капаци со појава на секрет, што е знак за инфекција;
– кривење на едното или двете очи. Нормално до петтиот месец очите не фокусираат добро и може да има кривење, но ако тоа продолжи и во понатамошниот период тогаш може да биде знак за проблеми со видот и појава на страбизам;
– фотофобија, која може да е знак за покачен очен притисок;
– бела зеница, која може да се примети на фотографиите каде што го нема нормалниот црвен рефлекс, што може да биде знак за конгенитална катаракта или очен тумор;
При појава на овие симптоми потребен е офталмолошки преглед.
Кои се најчестите очни болести и состојби во детската возраст и дали напредокот на технологијата носи и зголемување на проблемите со видот кај децата?
Д-р Спасов: Најчестите очни болести кај децата се инфекциите на конјунктивата и капаците, рефрактивните аномалии како што е хиперметропијата односно далекувидоста, анизометропијата т.е. разлика во диоптријата на двете очи, што може да доведе до амблиопија попознато како мрзливо око и кривогледството т.е. страбизмот.
Фамилијарната историја на очни болести е фактор плус во потребата за ран офталмолошки преглед и редовни контроли на детето затоа што се зголемува веројатноста за појава на овие состојби, а нивната рана детекција е од круцијално значење за третманот и добрите резултати
Што се однесува до напредокот на технологијата и се почестата употреба на дигитални апарати со мали екрани за гледање на близина, секако дека негативно влијаат на видот кај децата. Најчесто прекумерната употреба на овие апарати може да доведе до појава на миопија односно кратковидост кај децата којашто колку порано се појави во детството толку поизразена може да стане во понатамошниот период. Освен неа, најчести други симптоми се:
– често чешање на очите
– изразено трепкање
– солзење
– навалување на главата или кривогледство при читање и гледање на телевизија
– главоболки при напрегање на очите
– замор на очите и појава на дупли слики
Затоа најчестиот совет од лекарите е што помала употреба на овие апарати и што почесто излегување надвор на децата. Со дигитализацијата на книгите овој проблем уште повеќе ќе дојде до израз и надлежните треба сериозно да размислат за ова пред да ги реализираат овие реформи.
Може ли овие заболувања односно состојби да се коригираат односно излекуваат доколку се откријат навреме?
Д-р Спасов: Со раната детекција на овие состојби и заболувања тие во најголем број на случаи лесно можат да се коригираат и излекуваат. Секако, тука е потребна и целосна соработка со родителите и упорност во третманот и редовните офталмолошки контроли.
Дали семејната историја на носење очила, мрзливо око, страбизам и др. треба да биде дополнителна причина да се обрне поголемо внимание на следење на видот кај детето? Што треба да знаат родителите?
Д-р Спасов: Како што напоменав и претходно, фамилијарната историја на очни болести е фактор плус во потребата за ран офталмолошки преглед и редовни контроли на детето затоа што се зголемува веројатноста за појава на овие состојби, а нивната рана детекција е од круцијално значење за третманот и добрите резултати.
Како изгледа еден преглед пред поаѓање на училиште, нешто што од оваа година е задолжително и кај нас при упис на сите првачиња?
Д-р Спасов: Прегледот на овие дечиња се состои од рефрактометрија односно мерење на диоптријата, одредување на корекција доколку е тоа потребно, оценување на мотилитетот на очите, дали е координиран во сите правци или има отстапки и кривење, оценување на способноста за конвергенција и преглед на ретиналниот рефлекс.
