ПИШУВА: Александра Стојановска
saska@pedijatar.mk
Неретко можеме да слушнеме дека алергиите се болест на 21. век, а статистиките тоа за жал го потврдуваат. Секоја година се бележи раст на заболени од алергии и кај децата и кај младите. Алергиите кај децата може да се појават со тешки или со полесни симптоми, а меѓу најчестите се оние на полен, атописки дерматитис… Децата алергии може да почне да развиваат во раното детство, особено ако постои генетска предиспозиција за создавање на пречувствителност на организмот. За навреме да се препознае, соодветно и навремено да се лекува, прв филтер се токму матичните педијатри, кои ги воочуваат можните алергии и следствено на типот на болеста и реагираат. Со педијатарот, д-р Драгана Емел Маркоска се обидовме да одговориме на најчестите прашања што ги поставуваат родителите на деца кои страдаат од алергија или стравуваат од нејзина можна појава.
Што се алергиите и кои се најчестите типови на алергија?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Терминот алергија потекнува уште од далечната 1905 година кога педијатарот von Pirquet од грчките зборови alos (променет) и ergeie( реакција) ја дефинирал и воедно ја поставил и дијагнозата. Тоа е всушност заштитна реакција на организмот на одредени супстанции кои понекогаш може да бидат штетни за домаќинот. Овие реакции се викаат реакции на преосетливост. Според традиционалната класификација постојат 4 типови на преосетливост. Освен оваа класична класификација, можеме алергиите да ги поделиме и според предизвикувачите на нутритивни и на инхалаторни алергии. Според манифестацијата може да биде анафилактички шок, алергиски риноконјуктивитис, алергиска астма, уртикарија/ангиоедем, атописки дерматитис и гастроинтестинална алергија.
Дали зачестеноста на алергиите денес е поголем во однос на минатото и во која мера таа зависи од социоекономските состојби и услови на живот?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Зачестеноста на алергиите е многу зголемена во однос на минатото. Постојат луѓе кои целиот свој живот не биле алергични на ништо и во последно време им се појавуваат симптоми на алергија иако се повозрасни, додека пак бројката на деца на кои им се појавуваат симптоми на алергија се повеќе и повеќе се зголемува. Не би можеле да речеме дека тоа се должи на социоекономската состојба во најголема мерка. Повеќе би рекла дека се должи на преголемото загадување кое постои и се повеќе и повеќе се зголемува.
Колкава е зачестеноста на алергиите кај децата?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Зачестеноста е се позголемена, најчесто се зголемени алергиите кои се манифестираат со респираторни симптоми.
Кога родителот да се посомнева дека детето е алергично?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Најчесто педијатарот е тој што прво ќе се посомнева на алергии и ќе му посочи на родителот на кои симптоми да внимава за да може побрзо да се постави дијагнозата.
Како се спроведува алерголошка обработка? (постапка чекор по чекор)?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Кога ќе се постави сомнение за алергија, прво е потребна детална анамнеза, потоа се прават лабораториски иследувања како на пр Тотален Имуноглобулин ИгЕ, еозонофили во нос , алерготестови кои може да се прават преку крв и т.н prick тест кој би можел да се нарече златен стандард за утврдување на алергијата.
Кои се најчести алергени?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Алергени кои најчесто се среќаваат во детската возраст се алергија на одредени намирници од храната, домашна прашина, полен, влакна од домашни животни.
На која најрана возраст на детето, може да се дијагностицира алергија?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Алергиите за жал се повеќе се појавуваат се порано во детската возраст, започнувајќи од доенечкиот период па се до предучилишна и училишна возраст. Единствената разлика е во начинот на манифестација на алергијата. Зависно од манифестацијата и дијагнозата е во различен период од животот на децата. Најрано се дијгностицираат алергиите кои се манифестираат како атописки дерматит.
Како се спроведува лекувањето на алергиите? Дали терапијата е само симптоматска или со неа се елиминира и самата причина за болеста?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Најважен принцип во лекувањето во некои случаеви ( алергија на полен) тоа не е возможно. Тогаш се спроведува фармаколошка и нефармаколошка терапија. Од нефармаколошката терапија најкористна е имунотерапијата. Принципот на оваа терапија е постепено давање на се поголема концентрација на алергенот постепено се со цел да се постигне толеранција на алергенот. Фармаколошката терапија се состои од давање на антихистаминици, кортикостероиди локално или системски, антагонисти на леукотриенски рецептори и калцинеурински инхибитори. Кој лек ќе се употреби одлучуваат педијатрите во зависност од клиничката слика на детето.
Може ли една алергија да се излекува?
Д-Р ЕМЕЛ МАРКОСКА: Зависно од типот на алергијата и начинот на лекување на истата.
