ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Според дефиниција на СЗО, жена над 24 години се смета дека е староротка. И тоа е нешто што ги паничи сите наши современи жени кои се повеќе го одлагаат моментот на забременување“, вели прим. д-р Александар Блажевски, гинеколог. Тој го потенцира значењето на редовните гинеколошки прегледи, кои спаѓаат во општата медицинска култура, а секоја жена треба да посети гинеколог еднаш-двапати во годината, како еден систематски преглед, да си направи преглед, ПАП-тест, основни испитувања, ехо. „Значи, ако една жена, како и секаде во светот си доаѓа редовно на прегледи, она нема да биде изненадена ниту со бременоста, ниту со она што се компликации во рана бременост“, објаснува д-р Блажевски.
Д-р Блажевски, зошто е битно една жена која планира бременост да се јави на гинеколошки преглед пред зачнувањето, а не откако ќе ги види двете црти на тестот за бременост?
Д-р Блажевски: Прво и основно, една жена во фертилен период треба да доаѓа периодично на прегледи. Тоа спаѓа во една општа медицинска култура. Секоја жена треба да посети гинеколог еднаш-двапати во годината, како еден систематски преглед, да си направи преглед, ПАП-тест, основни испитувања, ехо и со тоа таа си го обезбедува она што значи превентива, го обезбедува здравјето до наредното доаѓање.
Жени кои се бремени, особено во првиот триместар треба да се пазат од вирусни заболувања. Треба да имаат однос спрема средината и да се свесни дека секојдневно се на удар на различни инфекции, коишто може сериозно да го загрозат бебето, дури и оние коишто се невидливи. Нашиот начин на живеење е близок, ние се допираме, се гушкаме, бакнуваме, си одиме едни кај други на гости во затворен простор со многу луѓе… – сето тоа треба да се одбегнува или да се контролира
Зошто е битно? ПАП-тестот е битен за рано откривање на рак на грлото на матката. Секоја жена во фертилниот период, или во периодот кога е сексуално повеќе активна, важно е да знае дали има или нема проблем во смисла на бело прање, проблем на инфекции, проблем од типот на предракови состојби, кои се многу значајни во периодот кога ќе реши да забремени.
Значи, ако една жена, како и секаде во светот си доаѓа редовно на прегледи, она нема да биде изненадена ниту со бременоста, ниту со она што се компликации во рана бременост. Постојат работи кои може да се предвидат. Прво и основно, срамота е во денешно време една жена да дојде првпат на преглед бремена. Замислете ако една жена има рак на грлото на матката и забремени?! Тогаш во даден момент се доаѓа до одлука дали да се решава бременоста или ракот или предраковата состојба на грлото. Тоа се потполно непотребни ризици. Второ, дали една бремена жена треба да дојде со сериозни инфекции, коишто ќе искомплицираат, ќе доведат до абортуси, до предвремени раѓања, до проблеми на бебето во постпарталниот период? Или, да се дојде на време и да се подготви. Тогаш веќе зборуваме за припрема за забременување. Разбирливо е дека некогаш не може да се предвиди моментот на забременување, меѓутоа една жена која почнала да има односи веќе треба да е спремна секогаш дека може да забремени и тоа значи дека треба да е подготвена, односно да нема инфекции, апсолутно во денешно време е срамота една жена да влече инфекции пред, после или кога и да е… Многу често се случува и сега е се поактуелно да имаме аномалии, мали проблеми на матката коишто доведуваат до предвремено раѓање односно до ран абортус, а се пречка која би можела да се разреши претходно.
Кога е вистинското време за зачнување, односно кога се шансите најголеми за создавање потомство?
Д-р Блажевски: Според дефиниција на СЗО, жена над 24 години се смета дека е староротка. И тоа е нешто што ги паничи сите наши современи жени кои се повеќе го одлагаат моментот на забременување.
Што се однесува до периодот во мензисот, ако менструалниот период трае идеално 28 дена, кај нас се толерира плус-минус седум дена, се смета дека најчесто овулацијата би била некаде околу 13-14. ден, што значи на средина на циклусот, и тогаш е моментот кога жената забременува. Но не мора да значи дека е тоа така, зависи од жена до жена, од циклус до циклус, има индивидуални фактори како генетика, должина на циклус, редовни-нередовни менструации, земање на дополнителни лекови итн.
Зошто е битна фолната киселина како поддршка на бременоста?
Д-р Блажевски: Една здрава особа може да забремени и да износи, да роди и без ништо, нели? Меѓутоа, ние сметаме дека развојот на невралната туба или грубо речено на мозочното ткиво се одвива некаде до третиот месец на бременоста или првото тромесечје кога инсистираме трудниците да пијат фолна киселина бидејќи тогаш таа е најпотребна. Фолната киселина е најпотребна за развој на невралната туба заради тоа и промовираме да се пие дополнително сметајќи дека со тоа ќе допринесеме за подобар развој на бебето.
Трудниците не треба да имаат стрес и не треба да се улежуваат, да бидат пасивни, туку напротив, рекреација, чист воздух, нормално движење и однесување, се разбира, ако нема ризик
Реалната потреба за пиење фолна киселина пред забременувањето потекнува од начинот на живеење. Ако во современото живеење се повеќе има болести кои се токму последица на современото живеење, болести на 20 век, затоа што живееме во една специјална средина, исхраната е несоодветна, небалансирана – сето тоа влијае врз нутрицијата на човекот и врз плодот. Во принцип една жена во себе поседува доволно за да роди бебе и да го износи и без суплемент. Но, во поново време има уште еден фактор, генетика, односно индивидуи коишто имаат проблем, недостаток на фолна киселина. Оттука потекнува превентивното давање на фолна киселина.
Во контекст на ова, сакам да напоменам уште една работа-забораваме дека може да направиме и хипервитаминоза, којашто често пати не може да се детектира на прв поглед и тоа е нешто на кое во иднина треба многу повеќе да се работи затоа што некогаш сме многу подложни, свесно или несвесно на потрошувачката на суплементи и витамини. Витаминот е сериозно дополнување и многу важна работа, но хипервитаминозата, иста така, знае да биде многу сериозен проблем.
Здрави навики, откажување од алкохол и цигари, намалување на стресот… Кои се другите препораки за здрава бременост?
Д-р Блажевски: Ние употребуваме еден термин кој се нарекува хигиено-диететски режим. Тоа значи хигиена во смисла на начинот на живеење и диететски во начинот на исхраната. Една трудница треба да настојува да внесе доволна количина на витамини и протеини, а да избегнува масти и јаглехидрати коишто условно само би ја дебелееле. Треба да внесе и доволно калциум којшто оди во коските на бебето, па честопати на трудниците им се расипуваат забите. Начинот на исхрана е малку поинаков од оној на останатите луѓе и затоа кај нас кон трудниците секогаш имало еден посебен однос затоа што сме свесни дека кај нив има посебни потреби. Затоа често и трудниците чувствуваат потреба од одредена намирница. Според мене, тоа не е хир, туку жената има потреба да изеде нешто што во себе има некој елемент кој и е потребен. И ние треба тоа да го испочитуваме. Проблемот на современото живеење е дека сте опкружени со храна и негативни материи како алкохол, кафе, цигари итн. и тоа е загрозувачки за трудницата, воопшто не е потребно ни пожелно во нејзината исхрана. Уште еден момент којшто е многу важен е начинот на подготовка на храната. И на тоа не внимаваме, а е битно за секој човек, особено за трудниците што значи да не се изгуби основната вредност од храната, витамините итн.
Вториот дел од хигиено-диететскиот режим е начинот на живеење, начинот на хигиена на духот, сопствена хигиена итн. Имате прост пример, жената кога е бремена има експлозија на хормони и она е посебно емотивна, но и покрај сето тоа има и проблем на поголем исцедок затоа што естрогените и создаваат влажност на вагината. Честопати жените не разликуват што е пожелен, нормален исцедок, а што е бело прање. Исцедокот е начин на чистење на вагината при што жената создава повеќе секрет и со тоа се плакне вагината и се разликува од патолошки супстракт кога имате непријатен мирис, мрсулавост, зелено или кандида којашто е зараза, болест. Сите жени, не само трудниците треба да прават разлика дека секретот не значи дека е бело прање и дека зголемен секрет не значи патолошка состојба.
Начинот на исхрана на трудниците е малку поинаков од оној на останатите луѓе и затоа кај нас кон бремените жени секогаш имало еден посебен однос затоа што сме свесни дека кај нив има посебни потреби. Затоа често и трудниците чувствуваат потреба од одредена намирница. Според мене, тоа не е хир, туку жената има потреба да изеде нешто што во себе има некој елемент кој и е потребен. И ние треба тоа да го испочитуваме
Трудниците не треба да имаат стрес и не треба да се улежуваат, да бидат пасивни, туку напротив, рекреација, чист воздух, нормално движење и однесување, се разбира, ако нема ризик. Докажано е дека кафе, цигари, алкохол се непожелни супстанци во бременоста и се штетни и за жената и за бременоста, за бебето.
Кој е Вашиот совет до трудниците? Од што треба да се чуваат и на што треба дополнително да внимаваат во периодот на бременост?
Д-р Блажевски: Она што треба да се потенцира е дека жени кои се бремени, особено во првиот триместар треба да се пазат од вирусни заболувања. Треба да имаат однос спрема средината и да се свесни дека секојдневно се на удар на различни инфекции, коишто може сериозно да го загрозат бебето, дури и оние коишто се невидливи. Нашиот начин на живеење е близок, ние се допираме, се гушкаме, бакнуваме, си одиме едни кај други на гости во затворен простор со многу луѓе… – сето тоа треба да се одбегнува или да се контролира. Или да сте сигурни дека тие луѓе се здрави и нема да ве заразат, или да се тргнете од нив зашто сериозно ве загрозуваат и вас и бебето и тука нема компромис. Тоа е мојот совет кон секоја моја трудница.
