ПИШУВА:
Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Воспаление на надворешниот слушен канал (отитис екстерна) или т.н. пливачко уво е состојба со која децата често се соочуваат во летниот период, особено во сезона на годишни одмори и целодневни радости и лудости покрај езерски, морски и други води. Одморот од соништата многу лесно може да се претвори во нешто сосема спротивно. „Топењето на увото како резултат на капењето ја менува локалната средина во надворешниот слушен канал и го прави увото подложнo на инфекции. Најчесто се тоа бактериски или евентуално габични инфекции. Почетен симптом е болка во увото, која е честопати интензивна, спонтана или при притисок на трагус/предниот дел пред влезот на слушниот канал или под увото. Во почетокот со појава на хиперемија на слушниот канал, но доколку се јави реакција на меките ткива настанува стеснување на каналот, запушеност на увото, присуство на секрет, којшто излегува во увото или се таложи во самиот надворешен слушен канал“, објаснува прим. д-р Борислав Гогушевски, оториноларинголог.
Летото е период во кој децата почесто се жалат на болки во увото и се соочуваат со т.н. пливачко уво. Што, всушност, претставува отитис екстерна?
Прим. д-р Гогушевски: Отитис екстерна е воспаление на надворешниот слушен канал. За разлика од другите форми, локализирано е во делот на надворешното уво или надворешниот слушен канал, пред се, дополнето некогаш со инфламаторна реакција и на ушното тапанче. Т.н. пливачко уво е најчесто во летниот период, без оглед на тоа дали се работи за летувања и капење во места со слатководни или морски води, базени. Дури и во оние води кои макроскопски/видливо се чисти честопати се наоѓаат бактерии или габички кои предизвикуваат воспаление на надворешниот слушен канал.
Родителите најчесто на своја рака даваат некаков аналгетик или капки за болка во увото, но сепак, препорачливо е детето да биде видено од лекар, по можност оториноларинголог и да се започне веднаш со соодветна терапија
Топењето на увото како резултат на капењето ја менува локалната средина во надворешниот слушен канал и го прави увото подложнo на инфекции. Најчесто се тоа бактериски или евентуално габични инфекции. Почетен симптом е болка во увото, која е честопати интензивна, спонтана или при притисок на трагус/предниот дел пред влезот на слушниот канал или под увото. Во почетокот со појава на хиперемија на слушниот канал, но доколку се јави реакција на меките ткива настанува стеснување на каналот, запушеност на увото, присуство на секрет, којшто излегува во увото или се таложи во самиот надворешен слушен канал. Една непријатна симптоматологија која често ги комплицира оние убави моменти на релаксација за време на летниот одмор.
Што е најбитно да се направи во прв момент?
Прим. д-р Гогушевски: Доколку се појави некој од погоре споменатите симптоми секогаш треба да се посомневаме на воспаление, особено кога освен изложеност на водата исто така има и изложеност на прашина, песок и слични агенси кои може дополнително да ги потенцираат симптомите.
Битно е да се реагира и да се постави дијагноза. Честопати тоа е невозможно бидејќи зависи од тоа каде се летува, но би требало во секој случај да се појде до најблиската амбуланта и да се направи преглед од лекар.
Треба ли веднаш да се крева паника и да се брза на лекар уште при првата болка во увото на детето? Родителите некогаш се обидуваат и сами да ја третираат болката.
Прим. д-р Гогушевски: Родителите најчесто на своја рака даваат некаков аналгетик или капки за болка во увото, но сепак, препорачливо е детето да биде видено од лекар, по можност оториноларинголог и да се започне веднаш со соодветна терапија.
Би било препорачливо доколку се дијагностицира една таква состојба и се постави дијагноза за воспаление на надворешниот слушен канал или отитис екстерна, во летниот период познато и како пливачко уво, да се земе брис од надворешниот слушен канал за микробиолошка анализа за евентуално да се утврди причинителот на инфекцијата. Честопати не е можно тоа да се направи, зависи каде се случува, ако може да се направи-во ред, ако не може, се оди според некое искуствено лекување и според одредени протоколи, земајќи ги предвид најчестите можни причинители за такви состојби. Нормално дека треба да се направи убава тоалета на увото, да може и тераписки да се делува, а тоа е најчесто со антибиотски капки во увото и евентуална проценка за дополнителна антибиотска терапија – најдобро според претходно земен брис и антибиограм, секогаш кога има можност да се направи.
После бањање задолжително да се отстрани барем дел од вишокот на вода од увото, да се направи некоја локална тоалета, но не е соодветно да се употребуваат стапчиња за уши зашто може да ја внесат ушната маст подлабоко и да направат уште поголем проблем
Доколку воспалителната реакција на меките ткива е особено нагласена и го стеснува слушниот канал можна е и локална апликација на тампон/со антибиотски капки, секогаш во зависниот од проценката на локалниот наод.
Во случај да се потврди габична етиологија во третманот се користат антимикотици во форма на капки локално во увото, поретко системски зависно од проценката на тежината на инфекцијата. Понекогаш се јавуваат т.н мешани инфекции, кога причинителите на воспалението се бактерии и габички. Ова дополнително ги потенцира симптомите и го отежнува лекувањето.
Пливачкото уво најчесто се јавува за време на летниот одмор, кој е најголема радост за децата токму поради водата и бањањето. Дали е забрането во период на земање на терапија детето да влегува во вода, да се бања, имајќи предвид колку се децата нетрпеливи кога се покрај вода, а деновите на одмор броени?
Прим. д-р Гогушевски: Да, во најмала рака ограничено, особено не е препорачливо топење на ушите во фаза на инфекција затоа што тоа може да ја отежне состојбата. Некои родители коишто сами практикуваат одредени тераписки процедури сигурно би користеле капки за уво коишто имаат аналгетичко дејство, значи да се намали болката, но сепак е препорачливо претходно детето да биде видено од лекар, да се направи преглед, отоскопија или отомикроскопија, зависно од условите затоа што честопати тие капки може да го променат локалниот наод и да ја отежнат процедурата на воспоставување на права дијагноза и третман.
Дали потта, исто така, може да биде причинител за воспаление на увото и да доведе до т.н. пливачко уво?
Прим. д-р Гогушевски: Се она што го прави надворешниот слушен канал повлажен од неговата нормална состојба, односно ја менува локалната состојба на самиот канал – создава услови за воспаление. Има некои постапки кои е препорачливо да се следат. На пример, после бањање задолжително да се отстрани барем дел од вишокот на вода од увото, да се направи некоја локална тоалета, но не е соодветно да се употребуваат стапчиња за уши зашто може да ја внесат ушната маст подлабоко и да направат уште поголем проблем.
Покрај тоалета на увото, постојат ли други мерки на превенција?
Прим. д-р Гогушевски: Постојат и други начини на заштита особено кај категории коишто имаат одредено претходно искуство, проблеми со ушите, а тоа е користење на заштитни тампони во ушите, кои може да бидат внатре во самото уво, во самиот надворешен слушен канал или надворешно, во влезот на надворешниот слушен канал, во вдлабнатиот дел на ушката. Постојат стандардни, но има и некои кои може да бидат адаптирани на слушниот канал или на влезниот дел на каналот кај лицето кое ги користи. Тука треба да се внимава бидејќи најголем дел од нив не се за еднократна употреба и би требало да се внимава помеѓу две користења овие тампони да бидат одржувани во колку-толку чисти услови за да не се добие контраефект, наместо заштита да направат инфекција. Исто така, може да се користат и капи за бањање.
На крајот, би сакал да напоменам дека овие инфекции знаат често да бидат пролонгирани, бараат сериозен пристап, но и упорност и одмереност во третманот. Често се потребни и повеќе посети на лекар со цел да се чисти увото, особено ако се ствараат наслаги од секрет во слушниот канал, а да се овозможи на тој начин соодветен локален третман/аплицирање на капки, пласирање на тампон во увото зависно од проценката. Одредени бактерии или габички се доста ретки причинители на овие инфекции, но прават сериозни воспалувања и бараат навистина соодветен третман за да не се пролонгира целата состојба и да настанат дополнителни компликации.
