ПИШУВА: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
„Родителите без одлагање да ги вакцинираат своите деца“, апелира прим. д-р Петре Крстев, педијатар од Велес, кој вели дека бенефитот од превенцијата на заразните болести несразмерно ги надминува ризиците од вакцинацијата. Не постојат медицински докази за поврзаност на вакцините, вклучувајки ја и МРП вакцината со аутистичен синдром, па оттука и стравот кај родителите врзан за оваа вакцина и појавата на аутизмот е неоправдан. Прим. д-р Крстев вели дека вакцините кои се даваат на децата се безбедни и со добар рок на траење. „Редовно се врши мониторирање на студениот синџир и рокот на траење при примањето, складирањето и дистрибуцијата. На секоја вакцина се проверува рокот на траење и изгледот на вакцината и пред самата апликација“.
Зад вас е неколку децениско работно искуство како педијатар, особено во областа на имунизација на децата. Се соочуваме со епидемија на мали сипаници – морбили, која покрај Скопје, полека се шири и во другите градови во земјава. МРП вакцината се врзува, пред се, со аутизмот и тоа е главната причина поради која родителите одбиваат да ги вакцинираат своите деца. Има ли место за стравување? Дали досега сте се соочиле со некои посериозни компликации или појава на сериозни заболувања по примена вакцина?
Прим. д-р Крстев: Како вакцинопревентибилните заразни болести продолжуваат да опаѓаат, така луѓето се повеќе се загрижени за ризиците поврзани со вакцините и евентуалните несакани реакции кои ги следат, отколку од опасностите кои ги носат тие болести. Со имунизација годишно во светот се спасуваат околу 3 милиони животи. За жал, дури и таму каде што постојат добри услови за спроведување на редовната вакцинација многу доенчиња не ги добиваат потребните вакцини, покрај другите причини и поради страв од такви несакани реакции.
Не постојат медицински докази за поврзаност на вакцините, вклучувајки ја и МРП вакцината со аутистичен синдром. Сите студии во кои се споредени стотици илјади деца кои примиле МРП вакцина со оние кои не примиле, докажале дека инциденцата за појава на аутистично однесување е подеднаква во двете групи.
Задолжителната вакцинација против морбили во Велес е започната во 1972 година со една доза вакцина, а од 1987 година со две дози: прва со навршени 12 месеци од животот, а втората при започнување на основното образование. Од 1987 до 2017 година односно за 30 годишен период во Велес со МРП вакцина се вакцинирани 24742 и ревакцинирани 26379 лица, а во 2011 година поради прогласена епидемија со вонредна вакцинација вакцинирани се 589 деца од 6 до 12 месечна возраст и 59 лица до наполнети 40 години кои биле непотполно вакцинирани.
Од почетокот на вакцинацијата во 1972 година до денес нема пријавено сериозен случај на несакана реакција ниту дете со аутистичен синдром поврзан со вакцината.
Нема никакво место за страв од вакцинацијата.
Скандалот со декларациите на вакцините фрли дополнителен сомнеж врз вакцинирањето во земјава. Дали вакцините кои им се даваат на нашите деца се безбедни и се со добар рок на траење?
Прим. д-р Крстев: Вакцините се набавуваат преку Министерството за здравство од реномирани светски производители. Се чуваат согласно со законските прописи и упатствата на производителите. Редовно се врши мониторирање на студениот синџир и рокот на траење при примањето, складирањето и дистрибуцијата. На секоја вакцина се проверува рокот на траење и изгледот на вакцината и пред самата апликација.
Имунизацијата не смее да се одлага. Таа треба да се заврши во согласност со календарот за имунизација
Вакцините кои се даваат на децата се многу безбедни и со добар рок на траење, а несаканите ефекти се мали, особено во споредба со болестите за кои тие се дизајнирани да ги спречат.
Епидемиолошката прогноза за појава и ширење на морбили најмногу зависи од процентот на имунизираност и празнините во групниот имунитет. Со вакцинирање на пропуштените лица и над 95% имунизираност од подлежната група би се спречила циркулацијата на болеста, поместувањето кон повозрасните групи и индиректно би се заштитила возрасната група под 1 година, а навременото вакцинирање би резултирало со ерадикација на болеста
Меѓу народот постои верување дека детето прво треба да проговори па дури потоа да биде вакцинирано со МРП. Се потфрли ли малку во стручното објаснување на ова и слични прашања? Каква е улогата на педијатрите?
Прим. д-р Крстев: Вакцините немаат никакво влијание врз развојот на детето ниту предизвикуваат какви било развојни нарушувања.
Неефикасно справување со обвинувањата за сериозни несакани дејства поврзани со вакцина може да ја поткопа довербата во вакцината и на крајот да се намали имунизацијата и да се зголеми инциденцата на болеста.
Педијатрите треба да го носат најголемиот дел од товарот да се справат со овие обвинувања. Имунизацијата не смее да се одлага. Таа треба да се заврши во согласност со календарот за имунизација.
Не е штетно детето да се вакцинира и ако е болно од болести кои не се контраиндикација, според правилникот за имунизација и ставовите на СЗО за имунизација.
Трендот на намалувањето на опфатот на вакцинација и намалување на колективниот имунитет во иднина може да значат и враќање на искоренети заболувања кои може да имаат трајни последици. Која е Вашата порака до родителите кои одбиваат да ги вакцинираат своите деца?
Прим. д-р Крстев: Вакцинацијата против морбили има големо влијание врз појавата и ширењето на болеста и е основна превентивна мерка за ерадикација на болеста. Во Службата за превентивна здравствена заштита за предучилишни деца – ЈЗУ Здравствен дом – Велес направивме евалуација на влијанието на вакцината врз епидемиолошките карактеристики на болеста во период без вакцина (1961-1971 година), во период со една доза на вакцина (1972 -1986) и во период со давање на две дози на вакцина по 1987 година до денес. На графиконот јасно се гледа влијанието на вакцинацијата врз ширењето на болеста.
Добиените податоци го потврдија значењето на вакцинацијата. Епидемиолошката прогноза за појава и ширење на морбили најмногу зависи од процентот на имунизираност и празнините во групниот имунитет. Со вакцинирање на пропуштените лица и над 95% имунизираност од подлежната група би се спречила циркулацијата на болеста, поместувањето кон повозрасните групи и индиректно би се заштитила возрасната група под 1 година, а навременото вакцинирање би резултирало со ерадикација на болеста.
Бенефитот од превенцијата на заразните болести несразмерно ги надминува ризиците од вакцинацијата, па поради тоа мојата препорака е родителите без одлагање да ги вакцинираат своите деца.
