Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска
katerina@pedijatar.mk
Адреналинот, токму тој, е главниот двигател во животот на навидум кротката, а сепак, толку силна и доминантна медицинска сестра Весна Алексиевска, жената низ чии раце минале илјадници болни дечиња кои се лекувале на Детската клиника во Скопје. Сестра Весна деновиве после 44-годишна работа заминува во пензија, оставајќи им место, како што вели, на младите. Со сестра Весна се сретнавме во една од култните скопски слаткарници, каде во опуштена атмосфера ни раскажа за нејзините почетоци, работата, и сега, пензијата. Вели дека се уште не е свесна дека е во пензија, се чувствува како да е на одмор, веќе и недостасува работата, униформата, дечињата на Интензивна нега и лицата на нивните родители, кога заедно со своите најмили ќе си заминат дома. Сестра Весна била сведок на многу убави моменти, но и трагедии, со кои, како што вели, со текот на времето научила како да живее и да не ги пренесува во својот дом.
Пред дваесетина дена за последен пат ги обиколивте сите дечиња кои се на Интензивната нега на Детската клиника. Се поздравивте, ја соблековте униформата и после 44 години работа заминавте во пензија. Чувствата се веројатно се уште измешани. Ви недостасува ли работата?
Сестра Весна: Човек треба да се повлече, да им остави на младите да осознаат, да се едуцираат. Најскапа е едукацијата на здравствениот кадар. Едуцирана медицинска сестра е како половина лекар. Таа треба да сигнализира и да му укаже на лекарот, а за да го направи тоа мора да знае. Сите сме теоретски подготвени, но кога ќе се соочиме со праксата, е нешто сосема друго.
Успеав психички да се одржам само на тој начин. Кога ќе имав тежок ден, јас одев пешки дома, ќе погледав по излозите на стариот трговски центар, иако не ме интересираше, но едноставно вниманието го насочував на тоа за да ја тргнам тешкотијата која ја носев од работа за да можам дома да го гледам семејството
Осумнаесет години минав на хемато-онколошкиот оддел, таму созреав како сестра, а најголемо задоволство ми претставуваше што многу деца беа излечени од леукемии, Хочкини… Знаете какво е чувството кога го давате последниот цитостатик и завршува лекувањето, па детето потоа доаѓа на контрола… Со задоволство сум го правела тоа, а тие деца сега се веќе и родители, имаат свои деца. Во тој период се почувствував заситена од оваа проблематика и сакав промена. Професор Сизовски ми нудеше да бидам главна сестра на тој Оддел, а од друга страна ми велеа дека интензивната е многу тешка и напорна. Но сакав промена. Точно е – интензивна е многу тешка и напорна, меѓутоа таму работата е „џа или бу“. Решаваат делови од секунда.
Работејќи на Интензивната нега на Детската клиника сте се соочиле со најразлични ситуации. Кога би Ве запрашале да направите мала ретроспектива, што е она што прво Ви паѓа на ум? Сепак, ова е работа во која емоциите мора да се остават на страна…
Сестра Весна: Да, во моментот емоциите мора да се остават на страна. Го гледате пациентот, гледате да му помогнете, да најдете венска линија, да му аплицирате лек, она што е итно и го наложува лекарот. Кога станува збор за реанимација потребни се две сестри, според сите протоколи, дури и три, во зависност од возраста на детето, со еден лекар, па некогаш и двајца, зависно од состојбата. Меѓутоа, искрено, ако емоциите превладуваат, тука човек се губи. Една наша докторка, која е покојна, примариус Тодорка Николова, неонатолог велеше: „Сите ние имаме домашни проблеми. Кога одиш на работа, остави ги домашните проблеми дома, сконцентрирај се на работата, затоа што тебе ти треба концентрација“. Имено лековите се за возрасни, ампуларната терапија е огромна доза, а вие мора да ја пресметате во децимали. Ако немате концентрација, нема да можете брзо да изреагирате, а тоа понекогаш може да биде и фатално.
Со тек на годините човек се учи да ги остава проблемите дома. Честопати, сега веќе покоен, психијатарот Мицев, на кој имав можност да му кажам некои работи, ми велеше: „Кога имаш напорен ден на работа, бидејќи е интензивна и се случува дента да ти умрат 3-4 деца, па расправии со родители, полиција, едноставно тежок е денот – негативниот набој што го имаш, прошетај по излози, гледај убаво за да го одмориш мозокот и не ја пренесувај ситуацијата што си ја имале дента од болница дома. Не го оптеретувај семејството со болничките работи“. И тоа ми успеваше. Успеав психички да се одржам само на тој начин. Кога ќе имав тежок ден, јас одев пешки дома, ќе погледав по излозите на стариот трговски центар, иако не ме интересираше, но едноставно вниманието го насочував на тоа за да ја тргнам тешкотијата која ја носев од работа за да можам дома да го гледам семејството.
На сите млади колешки им порачувам да обрнат внимание на родителот, којшто е во шок. Кога се прима дете на интензивна, родителите се во неизмерен шок, и се затвора вратата. Треба да се прифати родителот во соба за родители и една од сестрите да го смири и да му објасни што ќе се случува понатаму, дека ќе биде внесен и дека ќе го види детето. Многу е битно во тие моменти да му пристапи на родителот и да го смири. Треба да се ставиме во улога на другата страна. Мора да се соработува со семејството и тоа е она што нам ни недостасува многу
Вашата работа е многу специфична. Имало ли моменти кои едноставно Ве скршиле?
Сестра Весна: Предизвик е да се помогне. Секогаш сум ги советувала и младите сестри: борбата е до последно, да се бориш додека чука срцето. Нема откажување. Се што треба да се направи – да се направи. Совеста да не те гризе. Ти како медицинар си направил се околу тоа дете. Дали околу нега, терапија, ангажман околу стерилноста… – сето тоа треба да се запази до последниот момент.
Ајде да Ви го поставам прашањето малку поведро: Кои се најубавите моменти во Вашата работа?
Сестра Весна: Кога заминуваат децата на Оддел за понатамошно лекување, кога се без последици, иако тоа секогаш не е така. Најголемата сатисфакција е кога едно прематурно детенце, кое ќе помине 4-5 месеци во инкубатор, со низа на компликации, излегува добро со оглед на се и оди на Неонатолошкиот оддел кој го презема понатаму, го следи, контролира неговиот понатамошен развој. И кога тоа дете ќе дојде на контрола, самите родители ми се јавуваат, ќе заѕвонат на врата и ќе се претстават, ќе кажат чии родители се, иако по ликот ти се веќе познати, но толку многу деца поминале… Чувството во тие моменти е возвишено, сознанието дека сте помогнале, тоа нивно „Ви благодарам за се што направивте“ е непроценливо.
Посакувам секој еден човек да балансира, да има човечки однос преку секоја зададена задача. Не диктаторски однос – ова мора да се заврши и точка, туку да ја викнете личноста и да и објасните што е наложено од претпоставените, од директор, шеф на оддел итн. Кога пристапуваш човечки има поголем успех отколку со диктатура
Ми фали адреналинот којшто го има на Интензивна. Мило ми е што докторите и сестрите работат тимски и има меѓусебна почит. Се прифаќа сугестијата од сестрата, кога е поискусна и самата на лекарот му сугерира што да се прави и тој прифаќа. Сестрата го гледа детето и точно знае колку храна може да прими, каква му е столицата, дали плаче за храна, таа го осознава детето бидејќи е постојано со него.
Што би им порачале на Вашите млади колешки?
Сестра Весна: На сите млади колешки им порачувам да обрнат внимание на родителот, којшто е во шок. Кога се прима дете на интензивна, родителите се во неизмерен шок, и се затвора вратата. Треба да се прифати родителот во соба за родители и една од сестрите да го смири и да му објасни што ќе се случува понатаму, дека ќе биде внесен и дека ќе го види детето. Многу е битно во тие моменти да му пристапи на родителот и да го смири. Треба да се ставиме во улога на другата страна. Мора да се соработува со семејството и тоа е она што нам ни недостасува многу.
За крај, има ли нешто што сакате да го кажете, што Ви лежи на душа, а не Ве прашав?
Сестра Весна: Мене ми е мило и задоволство што објавата од Министерството за здравство имаше одѕив кај многу мои колешки на кои сум им била учителка, кои сум ги вовела во праксата, тоа биле сестри од хемато-онколошкиот оддел, сестри од Гинекологија, сестри кои се заминати во „Систина“, сестри од мојот оддел, коишто позитивно се изразиле за мене. И посакувам секој еден да балансира, да има човечки однос преку секоја зададена задача. Не диктаторски однос – ова мора да се заврши и точка, туку да ја викнете личноста и да и објасните што е наложено од претпоставените, од директор, шеф на оддел итн. Кога пристапуваш човечки има поголем успех отколку со диктатура.
