Многу родители, дури и со најдобри намери, несвесно ги обесценуваат чувствата на своите деца преку зборовите што ги користат, предупредува терапевтката Келси Мора. Децата и тинејџерите најмногу сакаат да бидат видени и слушнати, а начинот на кој родителите реагираат на нивните емоции може длабоко да го обликува нивниот однос кон себе и кон другите.
„Кога децата се чувствуваат разбрани, учат подобро да се разбираат себеси“, вели Мора. Но, фрази како „Добро си“ или „Немаш од што да се плашиш“ може долгорочно да ја намалат нивната способност да ги препознаат и изразат сопствените емоции.
„Добро си“: Фраза што не утешува
Реченици како „Добро си“ или „Сè е во ред“ често се првата реакција на родителите кога детето ќе заплаче или се повреди. Иако се изречени со добра намера, тие може да звучат обесценувачки.
„Децата добиваат впечаток дека родителите не им веруваат“, објаснува Мора и додава: „Подобро е да се каже нешто како: ‘Знам дека ти е тешко. Сега си на сигурно.’“
Слично истакнува и детската терапевтка Трејси Вилшусен, која објаснува зошто родителите треба да ја избегнуваат оваа фраза. „Замислете дека вашето дете се игра во парк, паѓа и удира со глава. Ако му кажете ‘Добро си, нема ништо’, детето мисли: ‘Не, навистина ме болеше. Тажен сум, повреден сум.’“
„Тогаш почнуваат да размислуваат: ‘Дали не смеам да бидам тажен? Дали е погрешно што чувствувам болка?’ Поради тоа многу деца, а подоцна и возрасни, ги потиснуваат емоциите како лутина и тага“, додава таа.
Кога детето се повредува, експертите советуваат да прашате: „Добро ли си?“ или „Сакаш прегратка?“, бидејќи така покажувате грижа, но и почит кон неговите чувства.
„Тоа не е вистина“: Прерана пресуда
Кога детето ќе раскаже нешто, а родителот веднаш реагира со „Тоа не е вистина“ или „Тоа не се случи“, детето може да заклучи дека му се нема доверба. Мора советува поблаг пристап: „Изгледа дека сме го доживеале различно. Раскажи ми повеќе.“
Ваквиот одговор го поттикнува детето да биде поотворено, наместо да се повлече.
Институтот Child Mind исто така предупредува дека родителите не треба да го нарекуваат детето „лажго“, бидејќи тоа предизвикува болка и го навредува. Наместо тоа, советуваат родителите да испратат порака дека детето ќе има помалку последици ако ја каже вистината — и да се придржуваат до тоа.
„Немаш од што да се плашиш“: Поништување на стравот
Стравот од темнина, кучиња или непознати ситуации е нормален дел од детството. Но, реченицата „Немаш од што да се плашиш“ всушност го негира стравот на детето.
„Таквата порака му кажува на детето дека неговиот страв не е оправдан, иако тој е вистински и силен за него“, вели Мора. „Тогаш може да помисли: ‘Не ме разбираат. Погрешно е што чувствувам страв.’“
Родителите треба сериозно да ги сфатат чувствата на децата, да ги охрабрат да зборуваат за своите стравови и да им помогнат да се справат со нив со сопствено темпо. Мора препорачува едноставен, емпатичен пристап: „Знам дека ти е страв. Ќе се справиме заедно. Тука сум.“
Ако стравовите станат толку силни што го попречуваат секојдневниот живот, се препорачува разговор со педијатар или детски психолог, кој може да понуди дополнителна поддршка.
