Често слушаме родители кои се гордеат дека нивното дете почнало да чита уште пред пет години! Некои од тие деца навистина подоцна немаат проблем со читањето и стануваат љубители на книги. Но, има и деца кои учат да читаат малку пред да почнат училиште, а некои се запознаваат со буквите дури во прво одделение. Без разлика од каде почнуваат, се чини дека сѐ помалку деца сакаат да читаат и дека сѐ полошо читаат. Наставничките често ги испраќаат првачињата, вторачињата, па дури и третачињата на одмор со совет да читаат и вежбаат.
Секое дете е различно и нема две деца со исто ниво на читање. Но, вистина е дека без вежбање нема напредок. Многу родители се изненадуваат кога го слушаат своето дете како чита, бидејќи очекувале дека тоа ќе звучи подобро. Не треба да се врши притисок на децата да станат одлични читачи преку ноќ, но се очекува да има некакво подобрување со текот на годините. Па така, се очекува дека детето во трето одделение веќе нема да ја буквално да чита буквите, туку ќе ги поврзува зборовите и ќе го разбира текстот.
Кога всушност детето треба да почне да чита течно и какви се реалните очекувања?
Кога да се очекува течно читање?
- Прво одделение (околу 6-7 години): Децата најчесто учат букви и спојување слогови. Читањето е бавно и несигурно.
- Второ одделение (околу 7-8 години): Децата треба веќе да можат самостојно да прочитаат полесни текстови и да го разберат нивното значење.
- Трето одделение (8-9 години): Повеќето деца во оваа возраст достигаат ниво на течно читање: читаат без паузи, ги поврзуваат зборовите во реченици и ја следат содржината.
Секое дете се развива со свој темпо – некои ја прочитале првата книга на 5 години, а на други им треба подолго.
Како да се вежба течно читање
- Читајте секој ден – кратко, но редовно. Повеќе од 15 минути дневно не е неопходно.
- Избирајте интересни текстови – приказни, стрипови или детски списанија. Важно е содржината да го мотивира детето.
- Менувајте се во читањето – нека детето прочита еден дел, а вие друг. Така се намалува притисокот, а вниманието се одржува.
- Повторно читање на истата приказна – повторувањето помага во сигурноста и брзината на читање.
- Читање на глас – го подобрува фокусот, изговорот и самодовербата.
- Разговарајте за прочитаното – прашајте го детето да ја прераскаже приказната со свои зборови. Така се зацврстува разбирањето на текстот.
Што ако детето е постаро, а сѐ уште не чита течно?
Ако детето има проблеми и во повисоките одделенија, најважно е да не се откажувате од читањето.
- Детските книги се сѐ уште добра опција, бидејќи содржат поедноставен јазик, но повеќе текст од сликовниците.
- Сликовниците се корисни, особено ако детето се чувствува несигурно – сликите помагаат во разбирањето и ја олеснуваат приказната.
- Стриповите и кратките приказни се одличен компромис – забавни се, а текстот е краток за да не го оптовари детето.
Најважно е детето да чита материјали што може да ги разбере и ужива во нив, без разлика на препорачаната возраст. Со редовна вежба и поддршка од родителите, читањето може значително да се подобри.
Не споредувајте го вашето дете со другите. Нека читањето биде пријатно искуство, а не обврска со притисок. Но, тоа е искуство кое не смее да му се одземе, иако детето би сакало да прескокне и да игра видео игри. Секое дете може да развие љубов кон читањето – со трпение, поддршка и вистинска книга.
