Самодовербата и задоволството од сопствениот изглед обично се на многу „климави нозе“ во тинејџерските години, а експертите предупредуваат дека сè повеќе деца страдаат од таканаречена бигорексија.
„Бигорексијата е психолошка состојба и вид на дисморфично нарушување, при што лицето има искривена слика за себе, особено фокусирана на големината на мускулите и физичкиот изглед“, вели Кара Бекер, терапевтка сертифицирана за пореметувања во исхраната. Со други зборови, бигорексија или мускулна дисморфија е нарушување при кое децата, особено тинејџери машки пол, стануваат опседнати со идејата да имаат што поголеми мускули и сметаат дека нивното тело не е доволно мускулесто – дури и кога изгледаат како бодибилдери.
„Некои лица можат да имаат погрешна слика за своето тело, често верувајќи дека се помали или со помалку мускули“, вели Ејми Гудинг, клинички психолог во Центарот за опоравување од прејадување во Балтимор. „Овие верувања и преокупации можат да доведат до нездрави однесувања, вклучувајќи опсесивно вежбање и промена на исхраната со цел телото да стане што помршаво“.
Иако секој може да развие мускулна дисморфија, таа почесто се појавува кај момчињата отколку кај девојчињата, а истражувањата покажуваат дека ова наручување е во пораст. Студија од 2019 година покажала дека 22% од машките адолесценти исполниле „однесувања во исхраната насочени кон градење мускули“. Во обид да добијат мускули и тежина, често користат додатоци во исхраната, ја менуваат исхраната, па дури и користат стероиди.
„Пореметувањата во исхраната кај момчињата често не се препознаваат доволно и ретко се дијагностицираат“, вели Џејсон Нагата, педијатар специјализиран за пореметувања во исхраната кај момчиња и мажи, и коавтор на студијата.
Фактори што придонесуваат за бигорексија
„Постојат многу потенцијални причини и влијанија, вклучувајќи биолошки, психолошки и социокултурни фактори кои можат да придонесат за развој на овој пореметувач“, вели Бекер. „Семејната историја на ментални нарушувања, особено пореметувања поврзани со телесна слика или анксиозност, може да ја зголеми веројатноста за развој на бигорексија. Исто така, луѓето со ниска самодоверба, перфекционизам или опсесивно-компулсивни тенденции се поранливи на овој пореметувач“.
Траумите и врсничкото насилство исто така се потенцијални ризик-фактори за бигорексија.
Стручњаците се согласуваат дека еден од најголемите фактори што придонесуваат за порастот на бигорексија се – социјалните мрежи.
„Младите не само што консумираат слики на ‘совршени’ тела од медиумите, туку чувствуваат и притисок да создаваат содржина и да ги прикажуваат своите тела на социјалните мрежи“, вели Нагата. „Машките тела се изложени повеќе од кога било претходно, особено преку профили на инфлуенсери. Постојаното споредување со овие идеализирани тела може да доведе до незадоволство со телото и бигорексија“.
Што можат да направат родителите
Родителите можат да го ограничат користењето на социјални мрежи, но со оглед на тоа дека нивната целосна елиминација е невозможна, стручњаците советуваат да разговараат со децата за она што го гледаат онлајн.
„Вашето дете ќе биде изложено на овие слики – затоа разговарајте со него за тоа што гледа. Слушајте што зборува, како го толкува она што го гледа, и уверете се дека разбира каква е реалноста зад тие фотографии и дека не треба да ја прифаќа сликата како апсолутна вистина“, советува Трунцо.
Тој, исто така, советува родителите повеќе да нагласуваат човечки вредности – како што се љубезноста, креативноста, смислата за хумор – наместо физичкиот изглед.
Обрнете внимание и на тоа како зборувате за сопственото тело пред децата, како и на ставовите кон вежбањето и исхраната. Внимавајте на пораките што децата ги добиваат преку своите активности на мрежите и во слободно време. Исто така, разговарајте со нив дека е сосема природно и нормално луѓето да имаат различни тела и облици.
Ако родителите веруваат дека детето е мета на потсмев поради својот изглед, треба да преземат нешто, велат стручњаците.
„Раната интервенција и лекување се од суштинско значење за спречување на прогресијата на мускулната дисморфија“, вели Гудинг. „Ако родителот препознае однесување што може да предизвика загриженост, треба да разговара со детето за размислувањата поврзани со тоа однесување за време на вежбањето“.
Симптоми на мускулна дисморфија
Нагата ги советува родителите да обрнат внимание ако нивното дете развие преокупација или опсесија со тежина, храна, вежбање или изглед – на начин што го влошува неговиот квалитет на живот и го нарушува социјалното, училишното или секојдневното функционирање.
„На пример, некои момчиња ги поминуваат сите свои будни часови вежбајќи и се чувствуваат виновни ако не се во теретана“, вели тој. „Можеби повеќе не јадат со своите семејства или пријатели, се грижат за својата исхрана и начинот на исхрана“.
Ако ги забележите овие знаци кај вашето дете, најдобро е да побарате стручна помош.
