ПИШУВА:
М-р Марина Крстиќ,
специјален едукатор – рехабилитатор
магистер по образование на надарени и талентирани
♦♦♦♦♦♦♦
Арт– терапијата е експресивна терапија која преку креативност и проективни техники го реализира процесот на создавање на уметничко дело со цел да се подобри психичката, физичката и емоционалната состојба на човекот. Арт-терапијата е форма на терапија која го применува уметничкиот процес како форма и средство за изразување и комуникација.
Уметноста овозможува учење преку активности што го охрабруваат и олеснуваат едукативниот и социјалниот развој. Арт-терапијата овозможува поголем степен на самоспознавање и креативност, како кај типичните деца и лица, така и кај децата и лицата со попреченост во развојот.
Целта на терапевтот не е да го научи детето/лицето да црта, туку да се обиде да ги изрази своите чувства или да надмине одредени тешкотии преку својата уметничка форма.
Преку креативноста и уметничките техники човекот, децата, доаѓаат до скриени мисли и чувства. Не се потребни никакви претходни знаења и вештини, не е потребен сликарски талент за да се присуствува на ваков тип на терапија, бидејќи секој човек има креативни особини кои ги изразува во текот на терапијата. Со ослободување на енергијата се ослободува и стресот, а се поттикнува оптимизмот, дружељубивоста, самопочитта, а позитивното размислување се смета за еден од главните показатели за успех
Терапијата е фокусирана на развивање социјални и емоционални вештини, обезбедување емоционална поддршка и обезбедување поддршка каде што децата/лицата можат преку игра и техники (терапевтско раскажување приказни, креативни визуелизации, танц, музика, движења, глина, пластелин, цртање, сликање, играње улоги итн.) да ги изразат своите чувства, однесување, различни начини на согледување на себе и на другите. Се заснова на теоретско знаење и интегративни креативни техники и медиуми кои овозможуваат послободно вербално, физичко, емоционално и симболично изразување.
Арт-терапија може да се примени при работа со деца/лица кои имаат тешки интелектуални и телесни попречености, деца/лица со трауми, но и со деца без разлика дали имаат поголеми или помали потешкотии во психосоцијалниот развој, а со тоа и за превенција и лекување на разни потешкотии. Може да се користи со деца кои покажуваат потешкотии во комуникацијата и социјализацијата, на кои им е тешко да го контролираат својот гнев, па затоа реагираат агресивно или се повлекуваат во себе, кои поради ниската самодоверба се чувствуваат отфрлено, неприфатено, различно, помалку вредно, па затоа го прават не сакаат да одат во градинка или училиште. Со деца кои имале трауматично искуство како што е разводот на нивните родители, физичка, емоционална или сексуална злоупотреба, кои изгубиле блиска личност, кои страдаат од малигни или други болести. Со деца кои имаат емоционални потешкотии, без разлика дали се чувствуваат тажни, различни, осамени или чувствуваат долготрајна анксиозност, нервоза, имаат стравови или бес, кои се вознемирени, импулсивни, хиперактивни, невербални, имаат различни стравови или мокрење во кревет, кои имаат АДХД, аутизам.
Со градење на терапевтски однос и воспоставување контакт со помош на креативен терапевтски процес, како типичните така и децата/лицата со пречки во развојот и потешкотии во учењето имаат можност да: се запознаат, разберат и прифатат себеси и нивните потреби, вербално и невербално станат свесни за нивните чувства, развиваат социјални вештини, учат соодветни механизми за решавање проблеми и справување со стресни ситуации, ги перцепираат и решаваат конфликтите на општествено прифатлив начин, воспоставуваат подобра самоконтрола, учат да се намали стресот и напнатоста, ги откријат и зајакнат сопствените способности, ја развиваат креативноста, развиваат единствени потенцијали, сопствени интереси и мотивација, развиваат ментална флексибилност, градат доверба во себе и своите способности, се грижат за себе.
Важни фактори во арт-терапијата се трпението, времето и останувањето на ниво на визуелно и метафорично истражување
Сликите создадени за време на уметничката терапија се доверливи, како и целиот процес, затоа не смеат да се изложуваат, објавуваат или прикажуваат без дозвола на корисникот, тие се дел од внатрешниот свет на пациентот и им се пристапува со почит и без расудување. Сликата се гледа не само како готов производ, туку и како дел од процесот во терапијата и терапевтот му помага на корисникот да дојде до нивните значења.
Maclagan D. (2005) смета дека на сликата може да и се пристапи од описен, елабораторски и интерпретациски аспект. Од описен агол се наведени карактеристиките на сликата, она што го гледаме. Со елаборација се проширува она што го „гледаме“, ја оживуваме внатрешноста на сликата и создаваме асоцијации, односно го рефокусираме пристапот кон сликата. На интерпретациската скала се воспоставува врска помеѓу сликата и индивидуалната или колективната симболика. Тој објаснува дека сликата треба да се надополнува со други слики што резонираат со неа, а не директно да се објаснува или преведува.
Важни фактори во арт-терапијата се трпението, времето и останувањето на ниво на визуелно и метафорично истражување.
Преку креативноста и уметничките техники човекот, децата, доаѓаат до скриени мисли и чувства. Не се потребни никакви претходни знаења и вештини, не е потребен сликарски талент за да се присуствува на ваков тип на терапија, бидејќи секој човек има креативни особини кои ги изразува во текот на терапијата. Со ослободување на енергијата се ослободува и стресот, а се поттикнува оптимизмот, дружељубивоста, самопочитта, а позитивното размислување се смета за еден од главните показатели за успех.
