Родителската улога носи многу предизвици, а начинот на кој пристапуваме во воспитувањето може да има долгорочни последици врз емоционалниот развој на децата. Истражувањата покажуваат дека одредени модели на однесување можат да ја ослабат издржливоста, самодовербата и способноста на детето да се справи со предизвиците. Од друга страна, родителите кои свесно ги избегнуваат овие грешки им помагаат на своите деца да пораснат во самоуверени и емотивно стабилни луѓе.
Експертите споделуваат неколку чести родителски грешки кои можат негативно да влијаат на децата и објаснуваат како да се избегнат.
- Зборување на децата дека не се способни сами да си ги решат проблемите
Родителите понекогаш несвесно им испраќаат на децата порака дека не се доволно способни сами да донесуваат одлуки или да решаваат проблеми. Кога децата постојано слушаат дека не можат да направат нешто, на крајот почнуваат да веруваат во сопствената неспособност, дури и кога би можеле да ги надминат пречките.
Според една студија од 2022 година, честото поткопување на способноста на детето да се справи со сопствените проблеми може негативно да влијае на нивната независност, емоционална отпорност и стратегии за справување со стресот. Ова често се поврзува со претерано заштитничкото или т.н „хеликоптер родителство“, што може да доведе до зголемен ризик од анксиозност и депресија во подоцнежниот живот.
- Уверување на децата дека никогаш не смеат да доживеат неуспех
Неуспехот е дел од животот и учењето. Ако родителите им испратат на своите деца порака дека не смеат да прават грешки, кај нив може да се развие страв од неуспех, што ќе ги спречи да ги преземат ризиците неопходни за развој и напредок.
Студија од 2022 година покажала дека родителите кои ги штитат децата од неуспех или ги убедуваат дека секогаш мора да успеат несвесно, поттикнуваат развој на несигурност и лоши механизми за справување со стресот. Таквиот пристап може да ја поткопа отпорноста на децата и нивната способност да се справат со предизвиците подоцна во животот. Наместо тоа, експертите препорачуваат родителите да ги охрабруваат децата да ги гледаат пречките како можности за учење и раст.
- Непосветување доволно време на семејството
Квалитетното време поминато во семејна средина е клучно за емоционалниот развој на децата. Децата кои немаат редовни и значајни интеракции со своите родители може да развијат чувства на несигурност, пониска самодоверба и тешкотии во социјалните односи. Исто така, истражувањата покажале дека недостатокот на квалитетно семејно време може да го зголеми ризикот од анксиозност, емоционални тешкотии и проблеми во однесувањето.
Студија од 2023 година ја нагласува важноста од намерно создавање семејни ритуали и заеднички активности кои го зајакнуваат чувството за поврзаност и емоционална сигурност кај децата. Фокусираното време со родителите не мора да биде долго, но треба да вклучува активно слушање и позитивен ангажман.
- Избор на омилено дете
Родителската наклонетост не е секогаш подеднакво распределена меѓу децата, но фаворизирањето на едно дете може да има сериозни последици. Децата кои се чувствуваат помалку сакани или ценети често развиваат ниска самодоверба, анксиозност, депресија и тешкотии во односите со браќата и сестрите. Од друга страна, дури и „омиленото“ дете може да почувствува притисок да ја задржи таа положба, што може да резултира со емоционални тешкотии во зрелоста.
Студија од 2018 година покажала дека децата кои се перцепирани како помалку сакани може да развијат долгорочни проблеми со доверба и поврзаност во семејните и социјалните односи. Во исто време, истражувањето сугерира дека дури и омиленото дете често развива страв да не ги исполни родителските очекувања, што може да доведе до проблеми со идентитетот и самодовербата подоцна во животот.
Пораките што им ги испраќаме на децата имаат силно влијание врз нивниот развој. Истражувањата и експертите нагласуваат дека од клучно значење е да се поттикне независноста, издржливоста и реалниот пристап кон животните предизвици. Децата кои се научени да се справуваат со сопствените проблеми, прифаќаат неуспеси и се потпираат на поддршката од семејството, развиваат здрава емоционална отпорност и поголема самодоверба. Важно е да се биде свесен за овие родителски грешки и да се работи на создавање безбедна, поддржувачка средина која го поттикнува растот и развојот на детето.
