Царскиот рез денес, кај нас, но и во светот е најчеста хируршка операција и околу 30% од децата се раѓаат со царски рез, т.е. речиси секое трето породување се довршува со царски рез, планиран или итен. Но, царскиот рез е сериозна операција поврзана со можни бројни ризици и компликации, а целосното опоравување трае и до неколку недели.
Но, во поново време актуелно е породувањето со екстраперитонеална техника на царски рез (FAUCS – French Ambulatory extraperitoneal cesarean section),или народски кажано – француски рез или минимално инвазивен царски рез.
За каква метода точно се работи и по што се разликува од вообичената метода на царски рез, објаснува д-р Озрен Гргиќ, кој од пред неколку месеци прв ја воведе оваа техника на породување во Хрватска.
Царскиот раз е голема операција при која детето се раѓа низ рез на стомакот на жената, а да се дојде до детето потребно е да се помине низ седум слоја на стомакот: кожа, поткожно ткиво, обвивка на рамниот мускул на стомакот, рамен мускул на стомакот, заштитната мембрана на стомакот и ѕидот на матката. “Класичниот “ царски рез вкулучува влез во стомачната шуплина на мајката, оти матката со поголем дел се наоѓа во долниот дел на стомакот, каде е во контакт со останатите стомачни органи кои таму се наоѓаат (тенкото и дебелото црево, стомачната марамица, јајчниците и јајцеводите) и таквиот царски рез се нарекува трансперитонеален царски рез. Денес сите царски резови се уведуваат на таков начин и се применуваат две техники: Joel Cohen – Stark метода и метода на Pfannenstiel.
Секоја техника на трансперитонеален царски рез има и низа компликации како и секој хируршки зафат, а во денешно време, тие се ретки, но постојат. Со самото влегување во стомачната шуплина може да дојде до зголемено појавување на инфекции (воспаленија), како и сепса поради разлевање на крвта, плодовата вода и изложеноста на отворениот абдомен на надворешен свет, поради манипулација со цревата доаѓа до мачнини, повраќање и отежната перисталтика на цревата по операцијата… При оваа техника се поставува и катетар во мочниот меур кој се отстранува по 24 часа и со самото тоа се зголемува ризикот од инфекции на мочниот меур.
Екстраперитонеалната техника на царски рез ја намалува веројатноста за појава на голем број од овие компликации, опоравувањето на родилката по операцијата е многу побрзо, а болките по зафатот се многу помали отколку по трансперитонеалниот пристап.
Со т.н. француски рез кожата и поткожното ткиво се отвораат на идентичен начин како кај царскиот рез. Прва разлика во техниката е при отворање на фасцијата на рамниот мускул на стомакот, каде таа се отвора надолжно во насока на сврзните влакна, а не попречно како кај класичниот царски рез, и на тој начин се намалува постоперативната болка за 50%.
При оваа техника не е потребно да се поставува катетар во мочниот меур, туку родилката веднаш по операцијата спонтано мокри без зголемен ризик на инфекции на мочниот меур. Самата екстраперитонеална метода подразбира намалена траума на ткивото на жената со побрзо опоравување и значајно намалени болки и мачнини и затоа се нарекува минимално инвазивен царски рез.
Д-р Гргиќ објаснува дека породувањето на детето со оваа нова метода е побавно и подолго отколку со класичен царски рез.
Трета разлика, додава тој, е начинот на шиење на матката по породувањето на детето. Матката се шие со кружна техника, а не со рамна, што придонесува за подобара и подебела лузна на мускулот на матката, и со самото тоа се намалува можноста за пукање на резот во следната бременост и породување.
Последна разлика е начинот на затворање на кожата. Фасцијата и поткожните слоеви се шијат на сличен начин, но кожата се лепи со ткивно лепило, и потоа не мора да се отстрануваат кожниот шав. Тоа дава најдобри козметички резултати и ја намалува можноста за појава на “грди“ келоидни лузни. Кожата по зафатот не се покрива, може да се мие и да се тушира веднаш по операцијата, а лепилото само се разградува за една недела, кога кожата е веќе зарасната.
Родилката по 3-4 часа од операцијата, може нормално да стане, да оди, да мокри и да тушира. Таа може нормално да пие и да јаде 4-6 часа по зафатот, оти нема мачнини и нагони на повраќање. Оваа метода може да се користи и за итен и за елективен царски рез. Сите родилки се канидатки, вклучувајќи и прворотки, и оние кои претходно родиле со “класичен“ царски рез и повеќе пати.
