Доколку вашето дете делува како премногу срамежливо (молчи, седи настрана и набљудува како останатите деца си играат) во градинка, училиште, парк или на некое друго место, а дома сосема нормално зборува и си игра, постои можност да станува збор за пореметување, кое стручњаците го нарекуваат селективен мутизам.
Овој проблем спаѓа во групата на т.н. анксиозни пореметувања кои се јавуваат кај децата од предучилишна возраст и рана училишен возраст. Подеднакво се јавува кај момчињата и девојчињата со блага тенденција за почесто појавување кај девојчињата.
Главна карактеристика на селективниот мутизам е неможноста за говор во поширока социјална средина (во градинка, во училиште, во непозната врсничка група или пред авторитетна личност). Значи, детето престанува да зборува со непознати (или помалку непознати) лица од својата околина, додека со лицата кои му се емотивно блиски, комуницира. Пореметувањето се огледува во тоа што говорот изостанува во одредени ситуации и пред одредени лица. Детето избира лица и ситуации во кои ќе зборува.
Како настанува проблемот?
Точна и сигурна причина на ова поремтување не е се уште утврдена. Често се наведува дека кај поголем број деца со селективен мутизам постои генетска предиспозиција за анксиозност, односно како стравот од непознато да им е впишан во генетскиот код. Дете со селективен мутизам во повеќето случаи на рана возраст покажува знаци на анксиозност во вид на страв од одвојување, тешкотии во спиењето или зголемени изливи на емоции. Потребно е да се нагласи, велат стручњаците, дека селективниот мутизам не е последица на доцнење во развојот, како ниту последица на некој вид на злоставување или запуштеност.
За да се постави дијагнозата, потребно е да се присутни симптоми подолго од еден месец. Пред изостанување на говорот, симптоми кои го следат селективниот мутизам се:
- Зголемена чувствителност на бучава
- Зголемена чувствителност на допир
- Изразена сепарациска анксиозност (детето тешко се одвојува од родителите)
- Присутност на стравови
- Изливи на емоции (лесно заплачување)
- Детето не се смее, делува сериозно кога ќе почувствува анксиозност (кога ќе се исплаши, вознемири)
- При помислата дека некој го гледа, детето станува неспретно, лесно се збунува.
- Детето често делува како некултурно поради тоа што не одговара на поздрав, не се заблагодарува и слично
- Неволно испуштање на урина и столица
