ПИШУВА:
Д-р Џон Е. Меклеј,
педијатриски оториноларинголог – хирург за уво, нос и грло
♦♦♦♦♦♦♦
Откривањето на грутка на вратот на вашето дете може да биде вознемирувачко, но масите на вратот кај децата се многу чести и обично се безопасни.
Отечено место на вратот често е зголемен лимфен јазол — на пример, знак дека имунолошкиот систем на вашето дете се бори против некоја инфекција.
Секогаш консултирајте се со педијатар доколку забележите грутка, испакнатини или отоци на вратот на вашето дете.
Педијатарот ќе ја провери големината, местоположбата и тврдоста на грутката и ќе ве праша:
- колку долго е присутна,
- дали детето било болно или има други симптоми на инфекција,
- дали детето било во контакт со домашни или други животни, или пак било надвор од државата.
Најголем дел од грутките на вратот кај децата се зголемени лимфни јазли предизвикани од инфекција.
Лимфните јазли се дел од имунолошкиот систем и помагаат телото да се ослободи од штетни бактерии, вируси и други дразби или инфекции. Во пределот на носот, грлото и вратот има од 200 до 300 лимфни јазли. Тие можат да се зголемат кога телото на вашето дете се бори со настинка или стрептококна инфекција на грлото, на пример.
Отечено место на вратот често е зголемен лимфен јазол — на пример, знак дека имунолошкиот систем на вашето дете се бори против некоја инфекција
Грутка на вратот може исто така да биде и инфекција на самиот лимфен јазол или на некое блиско ткиво.
Дијагноза и третман на инфекции на вратот
Најчестите инфекции на вратот се вирусни или бактериски, и некои од нив може да се третираат со антибиотици. Кај одредени „атипични“ или невообичаени инфекции, детето можеби нема да делува многу болно, но инфицираната грутка може да се влошува. Може да се забележат промени во бојата и конзистентноста на кожата над грутката.
Најчеста форма на атипична инфекција на лимфен јазол е инфекцијата со нетуберкулозни микобактерии, која може да бара хируршка интервенција или да трае со месеци додека не се повлече.
Ако вашето дете не реагира на антибиотици или делува особено болно, има висока или долготрајна температура и црвенило на кожата над грутката, педијатарот може да препорача:
- Интравенски антибиотици – ги третираат инфекциите побрзо бидејќи директно влегуваат во крвотокот. Посета на итна помош или болнички престој исто така овозможуваат подобро следење на состојбата.
- Лабораториски или имиџинг тестови, најчесто ултразвук или компјутеризирана томографија (CT), за да се одреди сериозноста на инфекцијата. Во ретки случаи, може да се направи и биопсија со игла за да се утврди причината.
- Хируршко дренирење – ако антибиотиците не помогнат, грутката можеби ќе биде потребно хируршко празнење со игла или инструменти како скалпел или ланцета.
Мали цисти на вратот се чести кај мали деца — тоа се бенигни (неканцерогени) џебови од ткиво кои се формирале пред раѓањето и можат да пораснат со текот на времето. Наречени се конгенитални цисти. Тие можат да предизвикаат повторени инфекции и можеби ќе треба да се отстранат хируршки
Не секоја грутка на вратот е последица на инфекција
Грутката може да биде и циста, абнормален раст на крвни садови, ткиво од лузни, или ретко, тумор или рак. Местоположбата, текстурата и бојата на кожата околу грутката можат да дадат насоки за нејзината природа.
Конгенитални цисти
Мали цисти на вратот се чести кај мали деца — тоа се бенигни (неканцерогени) џебови од ткиво кои се формирале пред раѓањето и можат да пораснат со текот на времето. Наречени се конгенитални цисти. Тие можат да предизвикаат повторени инфекции и можеби ќе треба да се отстранат хируршки.
Вообичаени типови на конгенитални цисти:
- Тироглосални цисти – најчестите конгенитални цисти на вратот. Се јавуваат во предниот дел на вратот, како остатоци од ткиво што останува по формирањето на тироидната жлезда во матката.
- Бранхијални цисти – настануваат кога деловите на главата и вратот не се спојуваат правилно пред раѓање. Често се лоцирани под едното или двете уши или на страните од вратот. Овие цисти може да останат незабележани дури до подоцна во детството или адолесценцијата.
- Дермоидни цисти – се појавуваат кога слоевите на кожата не се формираат правилно во феталниот развој. Овие спорорастечки цисти може да содржат потни жлезди, фоликули за влакна и други клетки што инаку се наоѓаат во кожата.
Длабоки хемангиоми
Понекогаш грутките на вратот се хемангиоми – вид на белег од раѓање што претставува збир од крвни садови под кожата. Може да се забележат при раѓање и да растат брзо до првиот роденден. Длабоките хемангиоми често се меки на допир, за разлика од цистите, а кожата над нив може да биде црвеникава. Обично исчезнуваат до училишна возраст, но педијатарот може да предложи третман ако растат брзо или предизвикуваат други симптоми.
Тортиколис „псевдотумор“
Некои бебиња со тортиколис, стегнатост на едната страна од вратот, развиваат псевдотумор на големиот мускул што го поврзува вратот со главата и градната коска. Грутката се состои од лузно ткиво на местото каде што мускулот бил повреден во матката или при породувањето. Обично станува забележлива од раѓање до 8-та недела. Педијатарот може да препорача физикална терапија со блага топлина, масажа и нежно истегнување.
Малигни маси
Ретко, грутка на вратот може да биде знак на детски карцином. Најчести форми на рак кај деца што може да предизвикаат грутка на вратот се лимфом, невробластом, сарком или тумори на тироидната жлезда. Биопсија со игла или хируршко отстранување на масата може да помогне во поставување на дијагноза преку микроскопско испитување на клетките.
Запомнете:
Разговарајте со педијатарот ако забележите грутка на вратот на вашето дете. Утврдувањето на причината ќе помогне во донесување на најдобрата одлука за третман — доколку воопшто е потребен.
(Извор: Американска академија за педијатрија)
