Малите сипаници (морбили) се едно од најзаразните вирусни заболувања, предизвикано од Morbilli virus. Сипаници се вирусни, осипни болести кои многу лесно се пренесуваат преку воздухот што е причина децата уште од рана возраст да се разболат од нив и затоа се сметаат за “вообичаени детски болести”. Покрај морбилите, во оваа група спаѓаат и рубеола и варичела.
СИМПТОМИ
- Висока температура над 39°Ц
- Малаксаност
- Главоболка
- Болка и гребење во грлото
- Сува кашлица и течење од нос
- Црвени, отечени и наслозени очи
- Карактеристичен осип на кожа и слузокожа
Исипот почнува од главата (зад ушите, косматиот дел на главата, лицето, вратот), па се шири надолу по целото тело “како вода од туш”, присутен е и на дланките и табаните. Исипот на слузокожата на усната празнина и мекото непце личи на расфрлени зрнца гриз, на црвената слузокожа.
Морбилите се многу заразна болест. Заболувањето почнува со треска, изнемоштеност, сува кашлица и воспаление на коњуктивите. По 3-4 дена се појавува карактеристичниот осип, кој се повлекува по 5-6 дена. Болеста е заразна 4 дена пред и 4 дена по појава на осипот.
Како се пренесува болеста?
Вирусот се пренесува преку воздух, со ситните капки секрет кои при кашлање, кивање и зборување ги исфрлаат болните или заразени лица. Вирусот се пренесува многу лесно од човек на човек , повеќе од 90% од лицата кои биле во контакт со болниот ќе заболат, доколку не се вакцинирани или не ја прележале болеста. Тој преживува до 2 часа во надворешната средина, што дава можност за индиректно пренесување преку свежо загадени предмети, детски играчки, работни површини и сл.
МОЖНИ КОМПЛИКАЦИИ
Најчести компликации се воспаление на средно уво, воспаление на дишните патишта и белите дробови, појава на слепило, воспаление на мозокот и мозочните обвивки, а можен е и смртен завршеток како исход на тешките компликации. Болеста најчесто се комплицира кај деца под 5-годишна возраст или кај возрасни над 20 години.
Најлесна клиничка слика имаат деца на возраст од 3 до 7 години. Пред навршена една година и кај возрасните, сипаниците имаат многу потешка клиничка слика.
ЗАШТИТА И ЛЕКУВАЊЕ
Нема специфична терапија за мали сипаници. Лекувањето е симптоматско, а во случај на компликации се спроведуваат различни методи на лекување. Лицата кои прележале мали сипаници се здобиваат со имунитет кој трае за време на целиот нивен живот.
НАЈДОБАР НАЧИН ДА НА ЗАШТИТА ОД МАЛИ СИПАНИЦИ Е ВАКЦИНАЦИЈАТА ПРОТИВ ОВАА БОЛЕСТ, БИДЕЈЌИ ВАКЦИНАЦИЈАТА Е ЕДИНСТВЕНА УСПЕШНА ПРЕВЕНТИВНА МЕРКА!
Во 2015 година, од комликации на мали сипаници во светот умреле 134.200 лица на глобално ниво – околу 367 смртни случаи секој ден или 15 смртни случаи секој час! Проценката на СЗО во 1980 година, пред широкото распространување на вакцинацијата против мали сипаници, вели дека од оваа болест умирале околу 2,6 милиони деца во светот, секоја година!
