Разбирливо е родителите да бидат загрижени за синдромот на ненадејна смрт на доенчиња (SIDS) или ненадејната, необјаснета смрт на бебе под 1 година. Тоа е водечка причина за смрт кај доенчињата во првата година од животот. Но, ризикот од СИДС опаѓа со возраста – повеќето смртни случаи од СИДС се случуваат пред 6 месеци, а мнозинството паѓа помеѓу 2 и 4 месеци.
Иако изгледите за СИДС може да бидат застрашувачки, може да биде корисно за родителите да ги научат фактите за СИДС и што можат да направат за да го намалат ризикот.
„Секој родител на новороденче треба да биде свесен за СИДС“, вели д-р Синтија Амблер, педијатар во Нортвестерн Медицин. „Зборувам за СИДС со родителите во мојата пракса при првата посета, обично во првите 24 часа од животот на бебето. Не постои тест што може да каже кога ќе се случи СИДС, но има работи што родителите можат да ги направат да се намалат шансите тоа да се случи“.
Колку чест е СИДС?
Добрата вест е што случаите на СИДС се во опаѓање од 1994 година. „Инциденцата на СИДС се намали за повеќе од 50 % во САД од раните 1990-ти кога беше лансирана кампањата „Back to Sleep“, вели д-р Амблер. Програмата на Американската академија за педијатрија (ААП), која сега се нарекува кампања „Безбеден сон“, ги повикува старателите да ги стават доенчињата на грб за да спијат и да понудат безбедна средина за спиење.
Синдромот на ненадејна смрт на доенчиња (SIDS) или ненадејната, необјаснета смрт на бебе под 1 година. Тоа е водечка причина за смрт кај доенчињата во првата година од животот
Стапките на СИДС се намалија од 130,3 смртни случаи на 100.000 живородени деца во 1990 година на 38,4 смртни случаи на 100.000 живородени деца во 2020 година, според Центрите за контрола и превенција на болести (ЦДЦ).
Важно е да се напомене дека SIDS е вид на SUID или ненадејна неочекувана смрт на доенчиња. Овие два термина често се мешаат, но тие не се заменливи.
„SUID е термин кој се користи за опишување на ненадејна и неочекувана смрт на бебе помало од 1 година, при што причината не била очигледна пред презентацијата“, објаснува Вилијам Муд, педијатар во клиниката Кливленд за деца. „Смртните случаи често се случуваат за време на спиењето или во околината за спиење на бебето. Ова е „чадор термин“ кој би вклучувал СИДС, случајни смртни случаи (како гушење, задушување), ненадејни природни смртни случаи (како што се оние предизвикани од инфекции, срцеви или метаболички нарушувања, и невролошки состојби) и убиства“.
Ризик од СИДС по возраст
СИДС може да се појави во секое време во текот на првата година од животот на детето, но поверојатно е да се случи порано. Кампањата Safe to Sleep на Националниот институт за здравје (NIH) ги потенцира бројките:
- Повеќе од 90 % од случаите на СИДС се случуваат пред шестмесечна возраст;
- 72 % од смртните случаи од СИДС се јавуваат на возраст од 1 до 4 месеци;
- Ризикот од СИДС се намалува по осуммесечна возраст.
Кои се факторите на ризик за СИДС?
Иако експертите не знаат точно што предизвикува СИДС, одредени фактори можат да го зголемат ризикот:
- Предвремено раѓање или мала родилна тежина. Овие бебиња имаат до 4 пати поголема веројатност да умрат од СИДС отколку оние родени во термин;
- Пушење или пиење за време на бременоста. Истото важи и за пасивното пушење по раѓањето на бебето;
- Полот на бебето. СИДС е малку почеста кај машките;
- Небезбедна средина за спиење.
Мозочните дефекти и респираторни инфекции исто така може да бидат фактори на ризик.
Како родителите можат да спречат СИДС?
Спречувањето на СИДС можеби не е секогаш можно, но има неколку работи што родителите можат да ги направат за да го намалат ризикот. „СИДС е апсолутно катастрофална ситуација за семејствата и сакаме да ги преземеме сите превентивни чекори што можеме за да го ублажиме ризикот“, вели д-р Мад.
Повеќе од 90 % од случаите на СИДС се случуваат пред шестмесечна возраст
- Ставете ги бебињата да спијат на грб. Во првите неколку месеци од животот, бебињата не се способни сами да ги креваат главите бидејќи нивните мускули не се целосно развиени. Ова значи дека тие не можат да маневрираат во положба што им овозможува да дишат;
- Избегнувајте прегревање. Не ги облекувајте бебињата во премногу слоеви за да спијат и одржувајте ја спалната соба ладна помеѓу 20-22 Ц степени;
- Отстранете ја лабавата постелнина или кој било предмет од креветчето. Тоа вклучува перници и браници. Сето ова може да претставува ризик од задушување. Бебињата треба да спијат сами на цврста површина во креветче. „Тие никогаш не треба да спијат во вашиот кревет, туку треба да спијат во вашата соба барем во првите 6 месеци од животот“, вели д-р Амблер;
- Не го повивајте штом бебето научи да се превртува;
- Доење. Истражувањата покажуваат дека доењето најмалку два месеци го намалува ризикот од СИДС;
- Дајте му на вашето бебе цуцла. Утврдено е дека ова го намалува СИДС бидејќи може да помогне во контролата на дишењето и проодноста на дишните патишта;
- Вакцинирајте. Истражувањата покажаа дека вакцинацијата за бебиња може да го намали СИДС.
Имајте на ум дека СИДС мониторите нема да помогнат. Овие уреди кои се продаваат за да се спречи или намали СИДС не е докажано дека функционираат. Администрацијата за храна и лекови (ФДА) нема одобрено ниту еден од овие уреди.
