Родителите сè почесто се прашуваат кога е вистинското време нивното дете да добие прв паметен телефон и како воопшто да се следи времето што го поминуваат пред екрани. Некои се двоумат околу родителските контроли, додека други размислуваат на колку години навистина му е потребен мобилен телефон или таблет на едно дете.
Без оглед на тоа какви одлуки носат, постои едно правило кое психологот Жан Твенџи го смета за клучно за здравјето и среќата на децата. Тоа е: забрана за користење електронски уреди во спалната соба за време на ноќта.
„Едноставно им велам: не ти треба мобилен во собата додека спиеш. Точка“, порачува Твенџи, професорка по психологија на Универзитетот Сан Диего Стејт.
Веќе повеќе од десет години ги предупредува родителите на штетните последици што можат да ги предизвикаат паметните телефони и социјалните мрежи кај младите. Бројни истражувања покажуваат дека нивната прекумерна употреба го зголемува ризикот од анксиозност, депресија и други проблеми со менталното здравје.
Социјалните мрежи и менталното здравје
Загриженоста за влијанието на социјалните мрежи не доаѓа само од психолози. Уште во 2023 година, главниот американски хирург Вивек Марти предупреди дека дигиталните платформи придонеле за сериозна криза на менталното здравје кај младите.
Затоа Твенџи им советува на родителите да им дозволат на децата да користат паметни телефони што е можно подоцна. Таа препорачува да не користат социјални мрежи пред 16-годишна возраст, а свој мобилен телефон да добијат дури кога ќе бидат доволно самостојни, на пример по положување на возачки испит.
Сонот е поважен отколку што мислиме
Зошто е толку важно децата да не спијат со мобилен? Затоа што уредите сериозно ја нарушуваат квалитетата на сонот, кој е клучен за физичко и ментално здравје, особено во период на развој.
„Ако родителите можат да следат само едно правило од оваа книга, нека биде токму ова“, пишува Твенџи. Таа додава дека забраната за уреди во спалната соба не чини ништо, а може многу да значи.
Децата често остануваат будни скролајќи по социјалните мрежи или ги будат ноќни известувања. Според податоци од 2023 година, две третини од тинејџерите признале дека често губат сон поради користење мобилен пред спиење. Истовремено, цели 77% не спијат доволно, покажуваат податоци од американскиот Центар за контрола и превенција на болести.
Твенџи предупредува дека недостатокот на сон го зголемува ризикот од разни здравствени проблеми, вклучувајќи болести и депресија. Иако екраните го нарушуваат сонот и кај возрасните, последиците кај децата и младите се поголеми, бидејќи нивниот мозок сè уште се развива. Квалитетниот сон е важен за учење, регулирање емоции и општо психичко здравје.
Родителските граници секогаш може да се постават
Твенџи признава дека многу деца, особено тинејџери, ќе се спротивстават на ова правило. Затоа советува родителите да започнат што порано. Препорачува со децата веќе во основно училиште да се разговара за влијанието на паметните телефони, бидејќи сè повеќе млади ги користат уште во многу рана возраст.
Но, дури и ако веќе сте дозволиле користење на уреди во собата, не е доцна да се постават нови правила. Твенџи зборува од лично искуство, бидејќи ги променила правилата и кај своите три ќерки додека биле тинејџерки. Признава дека не било лесно, но верува дека вреди да се обиде.
„Сосема е во ред да му кажеш на детето: ‘Сум згрешил, сега знам подобро и отсега ќе правиме поинаку’“, порачува таа.
