Децата често имаат потешкотии да ги изразат своите емоции, проблеми или потреби со зборови. Иако можеби не можат да го вербализираат она што ги мачи, нивното однесување, невербалните знаци и реакции можат да бидат јасни показатели дека бараат помош. Препознавањето на овие сигнали е од клучно значење за родителите, воспитувачите и другите возрасни лица за да можат соодветно да реагираат и да обезбедат поддршка на децата кои се соочуваат со предизвици.
Овие се трите најчести начини на кои децата бараат помош без изразување со зборови како родителите и старателите можат да научат да ги препознаваат овие сигнали за навремено да одговорат на нивните потреби.
Промени во однесувањето
Еден од честите знаци дека детето бара помош без директно да го каже тоа е ненадејната промена во однесувањето. Овие промени може да варираат од зголемена лутина и агресија до повлекување и намалена социјална интеракција.
Ако детето одеднаш стане исклучително тивко, избегнува контакт со пријателите или учествува во активности кои претходно му биле интересни, тоа може да укаже дека се бори со нешто што му предизвикува емоционален стрес.
Детето можеби не знае како да ги формулира своите чувства или стравови со зборови, па покажува внатрешна борба преку однесувањето. Понекогаш децата се повлекуваат или стануваат раздразливи бидејќи не разбираат што се случува со нивните емоции и не знаат како да ги изразат.
Родителите треба да обрнат внимание на сите ненадејни промени во однесувањето на нивното дете и да ги сфатат сериозно. Важно е да разговарате со вашето дете во мирна средина и да поставувате отворени прашања како: „Изгледаш малку вознемирен, дали сакаш да разговараме?“. Обезбедувањето простор за искрена комуникација и објаснувањето дека е во ред да се биде ранлив може да му помогне на детето да се чувствува безбедно кога ги изразува своите чувства.
Физички симптоми и тегоби
Децата, особено помладите, често физички изразуваат емоционална вознемиреност наместо вербализирање на своите чувства. Ова може да вклучува поплаки за болка како што се главоболки, стомачни болки, гадење или дури и несвестица. Иако физичките поплаки може да имаат медицински причини, доколку се појават без очигледни причини или се чести, тие може да укажуваат на емоционални или психолошки проблеми.
На пример, дете кое се соочува со анксиозност поради училишни или семејни проблеми може да почне редовно да се жали на болки кои немаат физичко објаснување. Децата можеби не разбираат дека нивните емоции се поврзани со физички симптоми. Кога се под стрес, вознемирени или депресивни, нивното тело може физички да реагира.
Овие симптоми може да бидат нивниот начин да бараат внимание или помош без да користат зборови. Родителите треба сериозно да ги сфатат физичките поплаки и да се консултираат со специјалист доколку симптомите се чести. Со медицинска помош, родителите можат да разговараат со своето дете за она што може да го загрижува и да му дадат емоционална поддршка. Признавањето на чувствата на детето, без минимизирање на важноста на тие чувства, може да му помогне на детето да се чувствува безбедно и сакано.
Промена во навиките за спиење или прехранбените навики
Кога децата бараат помош без да го кажат тоа вербално, тие може да покажат промени во нивните навики за спиење или навики во исхраната. Може да почнат да имаат потешкотии со спиењето – премногу или премалку сон, кошмари или одбивање да заспијат поради страв или стрес. Слично на тоа, тие може да покажат промени во апетитот, без разлика дали јадат премногу или целосно го губат апетитот.
Промените во спиењето и навиките за јадење често се знак дека детето не е емоционално избалансирано. Стресот, стравот, анксиозноста или семејните проблеми може да влијаат на детските рутини и однесувања, а децата можеби не знаат како да го поврзат тоа со сопствените емоции.
Родителите треба да обрнат внимание на промените во навиките за спиење и исхрана и да разговараат за тоа со своето дете на ненаметлив начин. Прашања како: “Забележав дека имаш проблеми со спиењето. Дали си загрижен/а за нешто?” може да го поттикне детето да комуницира. Ако проблемите продолжат, разговорот со педијатар или психолог може да помогне да се открие вистинската причина.
