Мотивацијата е диспозиција на личноста која поттикнува и насочува одредено однесување. Подрзабира постојана желба за оствраување на одредена цел, но и подготвеност да на патот кон тоа се вложи неопходниот напор. Таа е најважен фактор за успешно учење, оти гарантира одржување на внимание и концентрација, а долгорочно гледано, води кон постигнување успех. На основс на поттикнувачите, може да се разликуваат внатрешна и надворешна мотивација.
Коренот на внатрешната мотивација е во заинтереисраноста за она што се учи. Покренувач на одредена иницијатива е во самата личност. Активноста сама по себе, во овој случај учењето, предизвикува чувство на задоволство. Може да се каже и дека тоа е со цел на насочена радозналост. Како крајна цел не се забележува надворешна награда, а и ако таа изостане мотивацијата не стивнува. Почива на уверувањето “сакам и имам желба да го направам тоа“.
Надворешната мотивација доаѓа од опкружувањето, од желба да се оствари одредена цел, односно да се избегне последица која би произлегла од нереализирањето, на пример, да се добие добра оценка, да се исполнат очекувањата на родителите, да се избегне казна, да се исполнат услови за добивање стипендија, да се стекне диплома кога ќе обезбеди сигурна работа и финансиска стабилност. Почива на уверувањето “морам да го направам тоа“
Оттука, надворешната мотивација може да биде:
- Позитивна, поттикната од претходни пофалби и награди
- Негативна, поттикната од претходен неуспех, страв од неуспех и/или казна
Во двата случаи, наградата сама по себе е цел. Активноста се гаси кога нема поткрепа. Доколку мотивацијата е исклучиво надворешна, помнењето многу веројатно ќе биде краткорочно, оти и се учи само за конкретна ситуација.
Секој ученик, односно студент, низ своето образование ќе наиде на период кога мотивацијата нема да биде на завидно ниво. Најчести причини за недостаток на мотивација се:
- Недостапна цел
- Недостаток на самодоверба, односно соменж во сопствените способности
- Недостаток на работна навика и соодветни методи на учење
- Не се задоволени примарните потреби
- Непродуктивен перфекционизам
- Научена беспомошност
Мотивацијата за учење се развива од раното детство, и тоа со учење по модел на родители, постарите браќа и сестри, или други важни личности. Доколку детето набљудува возрасни кои читаат, критички размислуваат и го вреднуваат знаењето. И самото ќе усвои таков образец на мислење и на однесување, и ќе ги развива личните интереси.
