Светскиот ден за подигање на свеста за аутизмот се одбележува секоја година, на 2-ри април, со цел подигање на јавната свест за аутизмот, невроразвојно нарушување кое предизвикува тешкотии во социјалната комуникација и се карактеризира со ограничени и повторувачки однесувања. Симптомите на аутизам може да се забележат уште во раното детство, што е причина за загриженост. Аутизмот не е ново нарушување – постои со децении. Меѓутоа, бидејќи многу луѓе не се свесни за нарушувањето, од клучно значење е да се едуцираат луѓето, што е и целта на Светскиот ден за подигање на свеста за аутизмот на глобално ниво.
Оваа година Меѓународниот ден за подигање на свеста за аутизмот се одбележува под мотото „Инклузија на работното место: предизвици и можности во постпандемискиот свет“.
Ново истражување: Забрзаниот раст на клучната структура на мозокот му претходи на аутизмот кај бебињата
Структурата на мозокот наречена амигдала расте пребрзо кај бебињата на кои им е дијагностициран аутизам на возраст од две години, покажува новото истражување.
Истражувачите откриле дека овој прекумерен раст се јавува меѓу шест и 12-та месечна возраст, пред на децата вообичаено да им биде дијагностициран аутизам, пишува Live Science. Наодите, објавени минатата недела во „The American Journal of Psychiatry“, сугерираат дека терапиите за деца со висок ризик од аутизам може да имаат најдобар ефект ако со нив се започне во раното детство.
„Нашето истражување укажува на тоа дека оптималното време за започнување со интервенции и поддршка за децата кои имаат поголема веројатност да развијат аутизам е во првата година од животот“, рече постариот автор на студијата д-р Џозеф Пивен, професор по психијатрија и педијатрија на Универзитетот во Северна Каролина во Чапел Хил.
Амигдалата е структура во облик на бадем лоцирана длабоко во мозокот која е вклучена во обработката на емоциите, вклучително и чувството на страв, како и во толкувањето на изразите на лицето.
Истражувачите веќе знаеле дека амигдалата се појавува поголема кај децата на училишна возраст со аутизам во споредба со децата без ова нарушување, но не се знае точно кога започнува ова зголемување.
Во новото истражување, истражувачите ги скенирале мозочињата на повеќе од 400 новороденчиња, вклучително и 270 кои биле изложени на поголем ризик да развијат аутизам бидејќи имале постар брат или сестра со оваа состојба, 109 новороденчиња со типичен развој и 29 новороденчиња со фрагилен Х синдром, генетско нарушување кое предизвикува развојни и интелектуални пречки.
Структурата на мозокот наречена амигдала расте пребрзо кај бебињата на кои им е дијагностициран аутизам на возраст од две години, покажало новото истражување
Децата биле подложени на магнетна резонанца на возраст од шест месеци, 12 месеци и 24 месеци. На возраст од 24 месеци, 58, или околу 21 процент од децата во ризик, им бил дијагностициран аутизам.
Истражувачите откриле дека на возраст од шест месеци, сите деца имале амигдали со слична големина. Но, до 12 месеци, децата кои подоцна развиле аутизам имале зголемена амигдала во споредба со децата кои не развиле аутизам и децата со фрагилен Х синдром.
Оние деца со најбрз раст на амигдалата имале најтешки симптоми на аутизам.
„Колку побрзо растеше амигдалата во детството, толку повеќе социјални потешкотии детето покажуваше кога му беше дијагностициран аутизам една година подоцна“, рече првиот автор на студијата Марк Шен, доцент по психијатрија и невронаука на UNC Chapel Hill.
Децата со најбрз раст на амигдалата имале најтешки симптоми на аутизам
Истражувачите претпоставиле дека раните проблеми со обработката на визуелните и сетилните информации во детството може да доведат до стрес на амигдалата, што доведува до нејзин прекумерен раст. Амигдалата прима сигнали од визуелниот систем на мозокот и другите сензорни системи за да ги открие заканите.
Истражувањата откриле дека децата на кои им е дијагностициран аутизам имаат проблеми како бебињата со начинот на кој обрнуваат внимание на визуелните стимули.
Раните интервенции за аутизам обично започнуваат околу втората или третата година, кога на детето ќе му биде дијагностициран аутизам, според Националниот институт за здравје.
Сепак, некои студии тестирале интервенции кај бебиња кои биле изложени на ризик за аутизам бидејќи имале брат или сестра со аутизам или кај бебиња кои покажувале рани симптоми, како што е визуелна фиксација на одредени предмети, според веб-страницата за вести за аутизам „Спектрум“. На пример, една мала студија од 2014 година тестирала интервенција кај деца на возраст од шест до 15 месеци, која ги научила родителите на нови начини за интеракција со нивните бебиња, како што се методи за одвлекување на вниманието на бебето од предметите на кои се фиксирани, и открила дека терапијата ги намалила симптомите на аутизам до тригодишна возраст, објави „Спектрум“.
Аутизмот е сериозно развојно растројство
„Аутизмот е сериозно развојно растројство кое се одликува со дефицит во социјалната комуникација што опфаќа социјални, комуникациски и говорно-јазични пречки и присуство на ограничени и повторувачки поведенија, вклучувајќи и преосетливост на сензорните дразби. Децата со аутизам се разликуваат меѓусебно и секое дете е засегнато на свој начин“. Повеќе на оваа тема прочитајте во интервјуто со виш науч. сор. д-р сци. Татјана Зорчец, проф. на Медицински факултет, психолог, специјалист по клиничка психологија, доктор на медицински науки, ЈЗУ Клиника за детски болести, на следниот линк ТУКА.
ПРОЧИТАЈТЕ И…
