![4](https://pedijatar.mk/wp-content/uploads/2025/02/4-3-696x464.jpg)
Најдобриот начин да знаете дали некој е воспитан на вистински начин е да набљудувате како се однесува како возрасен. Децата најдобро учат преку пример, а ако вашите родители ве научиле на овие лекции, тие заслужуваат признание.
- Емпатија кон другите
Децата набљудуваат и учат од она што го гледаат. Многу насилници и самите биле жртви на насилство, без разлика дали од родители, браќа и сестри или врсници. Ако сакате вашето дете да не биде насилно, најдобриот начин е да му покажете емпатија. Кога родителите, наставниците и пријателите сочувствуваат со чувствата и потребите на детето, тоа учи како истото да го примени на другите. Децата кои развиваат способност да ги разберат туѓите емоции имаат помала веројатност да ги повредат другите.
Експертот за личен развој, Јан Бовен советува родителите да ги учат децата дека конфликтот и лутината се нормални делови од животот. “Сите го доживуваме тоа. Важно е да научиме како конструктивно да управуваме со непријатните чувства. Децата се природно креативни и имагинативни, па преку игра можат да научат како да се справуваат со емоциите на здрав начин”, објаснува Боуен.
- Разбирање на чувствата на другите луѓе
Покрај сопствените емоции, важно е да се научи да се разберат и чувствата на другите. Во општеството, малтретирањето често се третира како нешто „нормално“ и неизбежно, но таквиот пристап може да ја наруши самодовербата на детето.
Родителите, наставниците и другите возрасни треба јасно и гласно да кажат дека булингот е форма на насилство во односите. Детето треба да знае дека е сосема нормално да се чувствува тажно ако некој го малтретира. Никогаш не ги минимизирајте чувствата на вашето дете велејќи му дека „ќе помине“ или дека „тоа е само дел од животот“, бидејќи на тој начин го учите да ги потиснува своите емоции.
Психологот Алиша Х. Кларк советува дека е можно да се смират анксиозноста и лутината дури и кога телото реагира на стрес. „Двете најефикасни стратегии се насочување на вниманието на сегашниот момент и правилно дишење“, вели Кларк.
- Бидете пријател кој и сами би сакале да го имате
Еден добар пријател може да направи огромна разлика во животот на детето. Прашајте го вашето дете: „Која е личноста која секогаш те поддржува и на која можеш да се потпреш? Ако вашето дете се чувствува изолирано на училиште, поттикнете го да најде активности во заедницата каде што може да стекнува нови пријатели.
Експертот за родителство, Каролин Мегваер, ја нагласува важноста на отворената комуникација. “Најважно е вашето дете да знае дека може да разговара со вас без страв од осуда. Воспитувањето тинејџер не е лесно, дури и за најмирните родители. Но, ако вашето дете се бори со пријателства, важно е да го поддржите со љубов, разбирање и правилно водство”, вели Мегваер.
Во борбата против булингот, потсетувањето на децата дека ја имаат поддршката и љубовта од своето семејство е клучно за нивната емоционална сигурност. Кога родителите ќе изградат силен систем на вредности, можат да соработуваат со наставниците и другите важни луѓе во животот на нивното дете за насилството целосно да се искорени.