Секое дете понекогаш лаже — во раното детство тоа често е дел од развојниот процес, а во подоцнежните години може да има подлабоко значење. Според истражувањата, децата лажат од повеќе причини: за да избегнат казна, за да ја прикријат сопствената грешка, за да добијат одобрување или затоа што чувствуваат дека нема да бидат слушнати ако зборуваат искрено.
Родителите кои сакаат нивното дете да биде искрено треба да направат многу повеќе од тоа само да бараат: „Кажи ми ја вистината.“ Клучно е да се препознаат и променат обрасците на однесување кои поттикнуваат неискреност. Еве три чести родителски однесувања што го зголемуваат ризикот децата да лажат – и што можете да направите наместо тоа.
- Не пренесувајте ги сопствените „мали лаги“ и избегнувања на вистината
Кога родителот кажува „бела лага“, на пример: „Не, не заборавив“ или „Не грижи се, сè е во ред“ – а тоа не е вистина – детето ја добива пораката дека вистината е флексибилна и дека искреноста не е нужно важна. Истражувањата покажуваат дека децата чии родители често прикриваат грешки или не кажуваат целосна вистина имаат поголема веројатност и самите да ја усвојат неискреноста како стратегија.
Ако згрешите или нешто заборавите, признајте го тоа пред детето без драма. Кажете: „Да, погрешив. Ги заборавив клучевите. Благодарам што ме потсети.“ На тој начин градите доверба и му покажувате на детето како изгледа искреност во пракса.
- Не реагирајте претерано кога детето ќе ја каже вистината
Кога детето ќе признае дека направило грешка на училиште или дека се плаши од нешто, а родителот реагира со строга казна, гнев или критика, детето создава поврзаност: „Кога сум искрен, следува непријатна реакција. Подобро да молчам.“
Експертите истакнуваат дека за искрена комуникација е потребно родителот да биде достапен, смирен и подготвен да ја прифати информацијата без веднаш да осуди. Кога детето ќе каже нешто што ве изненадува или загрижува, пред да реагирате – здивнете, почекајте момент и одговорете: „Ти благодарам што ми кажа. Ајде заедно да видиме што можеме да направиме.“ Така му давате причина и следниот пат да биде отворено.
- Не ги занемарувајте малите, секојдневни „покани“ за разговор
Искреноста е поверојатна во односи каде што постои редовна поврзаност и детето знае дека е слушнато и разбрано. Ако разговорите се ретки, исполнети со критики или се сведуваат на „испрашување“, детето брзо заклучува дека тоа не е безбедно место за искреност.
Истражувањата покажуваат дека недостатокот на разбирање и наглите прашања („Што било во училиште?“ со тон на испитување) ја потиснуваат природната комуникација.
Одвојте секој ден по неколку минути без одвлекување на вниманието – исклучен телефон, изгасен екран – и прашајте го детето за неговите мисли, чувства или доживувања, без премногу анализа или оценување. Така му испраќате порака: „Твоите мисли и чувства ми се важни.“
