Дали сте забележале дека се повеќе деца носат очила? Тоа не е случајно. Ново истражување открива дека времето поминато пред екрани е еден од главните виновници за кратковидоста (миопија) кај децата.
Според студијата објавена во списанието Jama Network Open, само еден дополнителен час дневно поминат пред екран го зголемува ризикот од миопија за дури 21%. А колку повеќе време децата поминуваат гледајќи во екраните, толку е поголем ризикот. Експертите, меѓу кои и д-р Јанг Кук Ким, советува децата да поминуваат помалку од еден час дневно на дигитални уреди.
Миопијата е во пораст
Бројот на кратковиди деца расте со алармантна брзина. Во споредба со 1970-тите, 42% повеќе деца се кратковидни денес, а се предвидува дека до 2050 година речиси 50% од светската популација ќе го има овој проблем.
Главната причина? Децата поминуваат премалку време надвор и премногу време гледајќи во екраните. Истражувањата потврдуваат дека гледањето на екраните, читањето и учењето го зголемуваат ризикот од миопија. Сепак, екраните се уште се поголем проблем бидејќи децата постојано се изложени на нив.
Пандемијата „Ковид-19“ дополнително ја влоши ситуацијата. За време на карантините, децата поминуваа уште повеќе време пред екраните поради онлајн часовите и недостатокот на активности на отворено. Во Кина, на пример, истражувањата покажале дека бројот на кратковиди деца во основните училишта се зголемил за 10,4% за само една година, од 2019 до 2020 година.
Зошто се јавува миопија?
Миопија, позната и како кратковидост, е состојба во која лицето јасно ги гледа предметите во близина, но оддалечените предмети и се заматени. Обично се појавува на возраст помеѓу 6 до 14 години, а се влошува се до раните 20-ти.
Покрај генетиката, важно е и како се развиваат очите на децата. Кај некои луѓе, ѕидот на окото премногу се истегнува, што може да предизвика т.н дегенеративна миопија. Ова може да доведе до оштетување на мрежницата и создавање лузни, што може трајно да го наруши видот.
Според д-р Руперт Борн, професор по офталмологија на Кембриџ, миопијата се влошува кога децата постојано гледаат одблизу, а тоа денес најмногу се должи на екраните.
Како да се заштити детскиот вид?
Иако родителите не можат да контролираат сè, постојат конкретни чекори што можат да ги преземат за да го намалат ризикот од миопија кај децата.
- Намалете го времето поминато на екран
Не е реално целосно да се забранат екраните, но тие треба да бидат ограничени. Американската академија за педијатрија (ААП) препорачува максимум два часа дневно. Ако вашето дете повремено поминува повеќе време пред екран, не паничете – но обидете се тоа да не стане правило.
- Држете ги уредите подалеку од очи – најмалку 50 см оддалеченост.
- Применете го правилото 20/20/20 – на секои 20 минути детето нека погледне во далечина (20 метри) 20 секунди.
- Бидете вклучени – користете родителски контроли и ограничете го сопственото време поминато на екран за вашите деца да го следат вашиот пример.
Офталмологот Мелани Хемпе ги советува родителите, наместо само да ги забрануваат екраните, на своите деца да им понудат алтернатива – повеќе време за игра, дружење и активности од реалниот свет.
- Поттикнете престој на отворено
Едноставна, но ефикасна стратегија: децата кои поминуваат повеќе време на отворено имаат помал ризик од миопија. Во 2024 година, Националната академија на науките на САД потврди дека времето поминато на дневна светлина штити од миопија, особено кај помалите деца.
Секоја активност на отворено – трчање, возење велосипед, играње – може да им помогне на очите да се прилагодат на различни растојанија и да спречи прекумерно истегнување на очното јаболко.
- Редовно проверувајте го видот
Миопијата може да се коригира со очила или контактни леќи, но важно е да се открие навреме.
Експертите препорачуваат редовни очни прегледи:
- При раѓање
- Помеѓу 6 и 12 месеци
- Помеѓу 12 и 36 месеци
- Пред поаѓање на училиште (3-5 години)
- По 5-та година – редовно
