Вообичаено е да се смета дека мајката е најважната личност во животот на едно дете. Тоа секако е клучен однос, особено во раното детство, но не треба да се потцени ниту улогата и влијанието што го има таткото. Во последните неколку децении, научниците сè повеќе сфаќаат колку се важни татковците. Исто како и кај жените, телата на татковците реагираат на родителството, а нивниот воспитен стил влијае на децата подеднакво – а понекогаш и повеќе – од оној на мајката.
„Сега откриваме дека татковците не само што влијаат, туку понекогаш имаат и поголемо влијание врз развојот на децата отколку мајките“, вели Роналд Ронер, директор на Центарот за проучување на меѓучовечкото прифаќање и отфрлање при Универзитетот во Конектикат.
Чувството на татковска љубов
Ронер и неговите колеги неодамна прегледале децении истражувања за родителското прифаќање и отфрлање ширум светот. Не е изненадување дека родителите имаат големо влијание врз своите деца. Кога децата се чувствуваат отфрлени или непосакувани од страна на мајката или таткото, поверојатно е да станат непријателски настроени, агресивни и емоционално нестабилни. Родителското отфрлање може да доведе и до ниска самодоверба, чувство на неадекватност и негативни погледи на светот.
Ова важи за двајцата родители, вели Ронер. Но, во некои случаи, токму таткото е клучниот фактор.
Проблеми во однесувањето, деликвенција, депресија, злоупотреба на супстанци и генерална психолошка стабилност – сето тоа е посилно поврзано со отфрлањето од таткото отколку со она од мајката. Исто така, љубовта од таткото понекогаш има и посилен ефект врз децата отколку љубовта од мајката.
„Свеста кај децата дека се сакани од својот татко е подобар предвидувач на благосостојба, среќа и животно задоволство во младоста, отколку тоа дали се чувствуваат сакани од својата мајка“, објаснува Ронер. Тој и неговите колеги ги објавија наодите во магазинот Personality and Social Psychology Review.
Влијание и истрајност
Истражувањето се фокусирало на татковски фигури – така што, иако таткото не мора нужно да биде биолошки родител, резултатите не се однесуваат на татковци кои не се вклучени во животот на детето.
Ронер признава дека не е сосема јасно зошто понекогаш татковците имаат поголемо влијание од мајките. Во секое семејство, вели тој, постои личност со поголем авторитет – оној што, на пример, ги носи одлуките за викенд активностите. Во семејства каде што таа личност е таткото, неговите постапки оставаат посилен впечаток кај децата.
Во такви ситуации, „децата обрнуваат повеќе внимание на тоа што прави и зборува таткото, и токму тој има поголемо влијание“, објаснува Ронер.
Татковците може да бидат клучни и за развојот на истрајноста кај децата – особина која подоцна се покажува корисна во животот. Во едно истражување спроведено на Универзитетот Бригам Јанг, научниците откриле дека стилот на воспитување на татковците има поголема поврзаност со тоа дали тинејџерите покажуваат истрајност, отколку мајчиното родителство. А истрајноста, пак, е поврзана со помал ризик од проблематично однесување и подобро училишно ангажирање.
Најсилен позитивен ефект во создавање истрајност има т.н. авторитативен стил на родителство – комбинација на топлина и љубов, поставување јасни правила и објаснување зошто тие постојат, како и соодветна автономија според возраста на детето.
Како татковците влијаат на развојот на децата
„Нашето истражување покажува дека најефективни татковци се оние кои ги слушаат своите деца, имаат блиска релација со нив, поставуваат соодветни граници, но истовремено даваат и доволно слобода“, изјавила истражувачката Лаура Падиља-Вокер.
Сè уште не е сосема јасно зошто татковците би можеле да бидат поефективни од мајките кога станува збор за развој на истрајност, но постои претпоставка дека тие повеќе се фокусираат на тоа, додека мајките можеби повеќе ги негуваат квалитети како благодарност и љубезност.
