ПИШУВА:
Д-р Марк Коркинс,
доктор по медицина и член на Американската академија за педијатрија
♦♦♦♦♦♦♦
Шолја кафе или чај наутро или попладневен пијалак со кофеин обично е во ред за повеќето возрасни луѓе. Но, родителите треба да бидат внимателни кога станува збор за кофеинот и другите состојки во пијалаците што децата ги обожаваат.
Многу популарни пијалаци што децата ги користат како извор на брза енергија содржат изненадувачки големи количини кофеин. Некои пијалаци имаат и други стимуланси. Овие состојки кои ја поттикнуваат енергијата лесно се акумулираат во помало тело.
Еве што треба да знаат родителите и старателите за кофеинот — и како да ги насочат децата и тинејџерите кон здрави пијалаци.
Какви се ефектите од кофеинот кај децата?
Децата немаат биолошка потреба од кофеинот. Тој е стимуланс што ја зголемува будноста, енергијата и мозочната активност. Природни извори на оваа супстанца се зрната кафе и какао, листовите чај, бобинките гуарана и кола оревите, но кофеинот може и лабораториски да се произведе и да се додаде во храна, пијалаци и лекови.
Телото и мозокот на децата, кои сè уште растат, се почувствителни на ефектите од кофеинот.
Многу популарни пијалаци што децата ги користат како извор на брза енергија содржат изненадувачки големи количини кофеин. Некои пијалаци имаат и други стимуланси. Овие состојки кои ја поттикнуваат енергијата лесно се акумулираат во помало тело
Несаканите ефекти од кофеинот може да вклучуваат:
- Забрзана или неправилна работа на срцето.
- Зголемен крвен притисок.
- Забрзано дишење.
- Анксиозност.
- Мачнина.
- Немир.
- Дијареја.
- Губење на сон.
Кофеинот може да остане во телото повеќе од 8 часа, во зависност од метаболизмот на човекот. Кога ефектите ќе стивнат, детето може да има главоболка и да се чувствува раздразливо или уморно.
Дали кофеинот го попречува растот и развојот на моето дете?
Кофеинот може да го попречи внесот на други хранливи материи што се клучни за растот. По консумирање газирани пијалаци, енергетски пијалаци, протеински барови и друга ултрапреработена храна со кофеин, децата може да јадат помалку овошје, зеленчук, немасни протеини и здрави житарици.
Кофеинот може да остане во телото повеќе од 8 часа, во зависност од метаболизмот на човекот. Кога ефектите ќе стивнат, детето може да има главоболка и да се чувствува раздразливо или уморно
Кофеинот влијае на спиењето. Недоволниот или неквалитетен сон може да влијае на мислењето, расположението, варењето и имунитетот. Недостигот од сон води кон потешкотии во училиштето и недостиг на енергија за активности што децата ги сакаат.
Дали некои деца се почувствителни на кофеинот?
Потребни се повеќе истражувања, но постојните студии укажуваат дека одговорот е да.
- Машките деца почесто посетувале итна помош поради симптоми поврзани со кофеинот отколку девојчињата.
- Деца со срцеви или белодробни заболувања може да бидат особено чувствителни, бидејќи кофеинот го забрзува дишењето и чукањето на срцето.
- Деца што земаат стимуланси за лекување на АДХД или други состојби може да имаат проблеми со спиењето, раздразливост и промени во расположението по консумирање кофеин.
Американската академија за педијатрија препорачува целосно избегнување на кофеинот кај децата. Семејствата треба да ги чуваат намирниците, пијалаците и лековите што содржат кофеин надвор од дофатот на децата
Дали постои возраст кога кофеинот е побезбеден за децата?
Американската академија за педијатрија препорачува целосно избегнување на кофеинот кај децата. Семејствата треба да ги чуваат намирниците, пијалаците и лековите што содржат кофеин надвор од дофатот на децата.
За повеќето возрасни, внес до 400 мг кофеин дневно генерално не се поврзува со значајни несакани ефекти. Ако сте бремени или доите, консултирајте се со лекар. Истото важи и ако имате други здравствени состојби или земате лекови.
Кофеинот во бројки
Не секоја „шолја“ кафе е иста
Класична шолја кафе има околу 300 мл. Поголемите пијалаци (до 600 мл) може да содржат и до 490 мг кофеин — што е повеќе од препорачаната дневна доза за возрасни.
И ладните пијалаци содржат кофеин
Ледените, разладените и замрзнатите пијалаци исто така содржат кофеин.
Децата немаат биолошка потреба од кофеинот. Тој е стимуланс што ја зголемува будноста, енергијата и мозочната активност. Природни извори на оваа супстанца се зрната кафе и какао, листовите чај, бобинките гуарана и кола оревите, но кофеинот може и лабораториски да се произведе и да се додаде во храна, пијалаци и лекови
Енергетските пијалаци можат да бидат опасни
Многу од нив се продаваат со предупредување „само за возрасни“. Понекогаш имаат овошни или слатки вкусови што се привлечни за деца. Некои се без шеќер, а други имаат премногу шеќер, што го засилува ефектот. Дополнително, често содржат и други состојки како таурин, гуарана, женшен и Л-карнитин.
Некои газирани пијалаци се извор на кофеин
Скриен кофеин во храна
- Темно чоколадо (100 г): 50–150 мг
- Сладолед, протеински барови, чоколадни трошки, енергетски барови, па дури и мастики може да содржат скриен кофеин.
Лекови со кофеин
Некои лекови за мигрена, менструални болки, затнат нос или мускулна болка можат да содржат кофеин.
Како да им помогнете на децата да го избегнат кофеинот?
Најдобар начин да ги одвратите децата од кофеинот е преку разговор и едукација. Споделете ги овие совети:
- Избери вода: најдобар начин за хидрирање и заштита на забите.
- Спиј доволно: кофеинот не го заменува сонот. Само сонот го обновува телото и мозокот.
- Провери ја етикетата: потсети го твоето дете дека кофеин има и во пијалаци и во храна како чоколадо.
- Слушај го телото: ако се чувствуваат нервозно, раздразливо или немирно — тоа може да е знак дека претерале со кофеин.
Што да направите ако вашето дете се предозира со кофеин?
Предозирањето со кофеин може да биде опасно. Побарајте итна медицинска помош ако детето консумирало голема количина кофеин и има симптоми како:
- Забрзано или неправилно чукање на срцето.
- Забрзано дишење.
- Тресење што не може да се контролира.
- Анксиозност.
- Неможност да седи мирно (хиперактивност).
* За авторот: Д-р Марк Коркинс, доктор по медицина и член на Американската академија за педијатрија (FAAP), е претседател на Комитетот за исхрана при Американската академија за педијатрија. Тој е раководител на Одделот за педијатриска гастроентерологија и професор по педијатрија на Универзитетот за здравствени науки на Тенеси и детската болница „Ле Бонер“ во Мемфис.
(Извор: Американска академија за педијатрија)
